Комачауламасаң, игенче илне туйдырыр

Көзге муллык чорында җир кешесе һөнәри бәйрәмен билгели. Шул ук вакытта бу бәй­рәм ел нәтиҗәләренә йомгак ясау, киләчәккә планнар кору, җитешсезлекләрне төзәтү вакыты да. Узган тугыз айда районда 1 миллиард 911 миллион сумлык авыл хуҗалыгы продукциясе җитештерелгән һәм ул узган елның шушы чорыннан 775 миллион сумга артыграк. Быелгы уңышка узган елда нигез салынды — 11 мең гектардан артык мәйданда уҗым культуралары чәчелде. Язын 32 мең гектарда сабанашлык культуралары орлыгын оптималь срокларда җир куенына салдылар. Яз салкын килеп, урак вакытында туктаусыз яңгыр явуга карамастан, ару гына уңыш җыеп алдык — ындыр табакларына 59 мең тонна ашлык кайтты, һәр малга 30 центнердан артык азык тупланды. “Колос”, “Урожай”, Салават, Ленин исемендәге кооперативлар, Данил Батталов, Радик Әли­баев, Рафаэль Таһи­ров, Вә­линур Хәмәтнуров, Әхләф Зарипов, Геннадий Гыйльметдинов крестьян-фермер хуҗа­лык­лары өлеше аеруча тоемлы булды. Игенчеләребез үзлә­ре­нә тоемлы ярдәм күр­сәткән район үзәге предприятие-оешмаларына, “Үзәк” МТСның Бө­ре һәм Дүртөйле филиалларына, “Борай” МТСы һәм 154нче һөнәр­челек училищесы коллективларына рәхмәтле.
Хуҗалыкларның матди-техник базасы елдан-ел көчәя. Бу җәһәттән без республика җи­тәк­­че­легенең һәм Авыл хуҗалыгы министрлыгы ярдә­мен даими тоеп яшибез. Быел 35 миллион сумлык техника алынды.
Терлекчелек тармагы — хуҗалыкларның төп керемен тәэмин итүче юнәлеш. Тугыз айда 800 тоннадан артык ит, 9500 тонна сөт җитештерелде. Соңгы елларда һава шартла-рының кырыс килүе безнең терлекчеләрне куркытмады, продукция җитештерүнең түбәнәюенә, маллар саны ки­мүгә юл куелмады. Башкортстанда бу тармакны үсте­рү­гә юнәлтел­гән программаларда катнашу җитештерелгән про­дукциянең сыйфатын күтәрүдә зур этәргеч булды. “Колос” һәм “Кызыл таң” коопе­ра­тивларының — Яңа Мостафа һәм Чалкак, “Салават” авыл хуҗалыгы предприятиесе” җәмгыятенең Мулла авылы сөтчелек фермаларында үткә­релгән модернизация нәкъ шуны күзаллап башкарылды. Районда, “500 ферма” программасына кушылып, терлекчелек биналарына реконструкция башкарыла. “Урожай” кооперативының 600 баш сыерга исәпләнгән Борай сөт­челек фермасы капиталь ремонтланды. Ленин исемен-дәге коопера­тивның ике фермасында да шундый ук эшләр башкарылды.
Районда авыл хуҗалыгы продукциясе җитештерү белән шөгыльләнүче уңган фермерлар һәм шәхси эшкуарлар күп. Яшь фермер Кадим Фәрхет­динов “Үз эшен башлаучы фермер” программасында катнаша. Дәүләт тарафыннан бирелгән 1 миллион 300 мең сумлык грант исәбенә ул заманча сарык фермасы төзеде, авыл хуҗалыгы техникасы алды. Үз эшен 2011 елда 15 баш “Романов” токымлы сарык алудан башлаган иде. Хәзер бу хуҗалыкта аларның саны меңнән артып китте. Узган елларда ул, “Алтын көз” Бөтен­русия агросәнәгать күргәзмә­сендә катнашып, ике алтын медальгә лаек булды, быел Санкт-Петербургта узган “АГРОРУСЬ” халыкара күргәзмә-ярминкәсендә көмеш медаль белән бүләкләнде.
Шәхси эшкуар Салават Галиев “Герефорд” токымлы маллар үстерү юнәлешен ал­ды. Дәүләт тарафыннан би­рел­гән 1,5 миллион сумлык грантны да шушы юнәлештә кулланды. Шундый ук грант иясе Әхләф Зарипов ит җи­тештерү генә түгел, аны эш­кәр­тү белән дә шөгыль­ләнә һәм 10 авылдашын эш белән тәэмин итте.
Районда “Гаилә сөтчелек фермасы” программасында катнашырга теләүчеләр дә елдан-ел арта. Шәхси хуҗалык­ларда яшелчә-җимеш үсте­реп, кулланучылар базарына чыгаручылар байтак. Күптән түгел районда көзге ярмин­кәләр узды. Анда күптөрле продукция тәкъдим ителүен күргәч, безгә бернинди санк­цияләр дә куркыныч түгелле­ге аңлашылды. Авыл халкы­ның илне туйдырырлык мөмкинлеге бар.
Авыл кешесен борчыган мәсьәләләр дә байтак. Алар арасында кадрлар кытлыгын иң мөһимнәренең берсе итеп бил­геләр идем. Район авыл хуҗа­лыгы тармагының белгеч­ләр белән тәэмин ителүе 60 проценттан артмый. Аларның да яртысы диярлек хаклы ялдагы һәм бүген-иртәгә пенсия­гә чыгарга җыенучы кешеләр. Югары белемле белгечләр авылга кайтмый. Шуңа күрә, элекке кебек, авыл хуҗалыгы юнәлешендә урта звено бел­гечләре әзер­ләүче техникумнарны һәм училищеларны яңа­дан тергезү кирәк дип исәплим.
Авылга кагылышлы икътисади мәсьәләләрне дә урап узып булмый. Алар арасында ягулык-майлау материалларына һәм запас частьләргә хак­­лар­ның туктаусыз күтәре­лүе һәм бер үк вакытта бездә җи­тештерелгән продукциягә хак­ларның еш кына үзкыйм­мәтен дә каплатырлык булма­вы хуҗалыклар бәкәленә нык суга.
Республиканың төньяк һәм төньяк-көнбатыш төбәгендә ит эшкәртүче предприя­тие­ләрнең бөтенләй булмавы, гомумән, сәүдә базарына чыгу мөмкинлеген киметә. Безнең өчен иң якыны Пермь краеның Куеда станциясендә урнашкан. Республиканың төньяк районнарыннан иткә үсте­рел­гән малны шунда ташырга мәҗбүрбез.