Алты түгел, алтмыш булмагае...

Язганнарыбыз нигезле булсын өчен статистика мәгълү­мат­ларына мөрәҗәгать итик. Әйтик, “Башинформ” агентлыгы “Башкортостанстат” мәгъ­лүматларына ни­гезләнеп, агымдагы елның 12 гыйнварында республиканың азык-төлек базарындагы бәяләргә бәйле шундый мәгълүмат китерде. Аңа ярашлы, 30 декабрьдән 12 гыйнварга кадәр бәрәң­генең килограммы республикада 4,9 процентка, кәбестә — 4,1, суган — 3,6, дөге ярмасы һәм сөт — 2,2, тавык ите 0,8 процентка кыйммәт­ләнгән. Янә дә бер атнадан әлеге товарларга бәяләр, шул ук тәртиптә, янә 1,9 процентка, 2,6 процентка, 2 процентка, 0,4 һәм 0,2 процентка күтәрелде.

23 гыйнварга алынган мәгъ­лүматлар буенча исә суганның бәясе 2,1 процентка, тары ярмасы — 1,7, кишер — 1,6, каты һәм йомшак сырлар — 1,4, сыер ите — 1,3 процентка, алма — 1,2, сыер мае — 1, сөт — 0,8 процентка, икмәк 0,5 процентка артты. 30 гыйнварда алынган мониторинг нәтиҗә­ләре исә атна эчендә бәрәңгенең хакы янә 3,8 процентка, дөге ярмасы — 1,7, чәй – 1,2, көнбагыш мае — 1,1, он һәм сыер мае — 0,9, токмач, алма, тавык ите, сөт һәм сырларның, шулай ук, 1 процентка кадәр күтәрелүен күрсәтте. Ягъни мәсьәләгә арифметик ысул белән килгәндә, бер ай эчендә генә дә аерым төр товарлар ун процентка кадәр кыйм­мәтләнгән булып чыга. Дүрт атнада хакларда булган аерманы бергә кушканда, мәсәлән, республикада бер килограмм бәрәңгенең шушы чорда 10 процент ти­рәсенә, кишер, кәбестә, суганның — 8, сөт, сыр, май, сыер һәм тавык ите, башка төп азык-төлек про­дукт­ларының 3-5 процентка кыйммәтләнүен кү­рәбез.

Хәер, моңа мисал эзләп ерак барасы түгел. Әйтик, Уфадагы иң зур “Магнит” гипермаркетында узган ел ахырында 3,2 процент майлылыктагы “Первый вкус” сөтенең 1,5 литрлы кабы 82 сум тора иде. Гыйнвар башында аның хакы 92 сум булды, ай ахырында исә 97 сумга җитте. Бу очракта гади арифметика буенча исәп­ләгәндә дә сөтнең бәясе 18,3 процентка күтәрелгән булып чыга.

Әлбәттә, аерым төр азык-төлек товарларына бәяләр үсешеннән чыгып кына илдәге гомум инфляция хакында фикер йөртергә ярамый, дию­челәр дә табылыр. Килешәбез. Әмма, ни аяныч, азык-тө­лектән тыш товарларга булган бәяләр сәясәте дә әлегә инфляциянең түбә­нәюе файдасына түгел кебек. Һәр товар бәясендә мөһим роль уйнаучы шул ук ягулыкка хакларга гына килгәндә дә ай эчендә, әйтик, “Башнефть” заправкаларында ул ике тапкыр күтәрелде. Тәүдә 30 тиенгә, бер атнадан янә 20 тиенгә. Беренче карашка, бу әллә ни зур сан да түгел кебек. Шул ук вакытта, процентлар нисбәтеннән караганда, ай эчендә бер литр бензинның хакы якынча 1,4-1,5 процентка арткан булып чыга. Ә хәзер бәяләрдәге шу­шы аерыманы икмәк, ит, сөт, яшелчә, кием-салым, көнкүреш җиһазлары, көндәлек тормыштагы башка товарлар хакына өстә­сәк... Ай-һай ярыйсы ук зур сан килеп чыга...

Ә хезмәт хаклары, сти­пендияләр, пен­сияләр, башка түләү­ләр? Ни аяныч, Ру­сиянең яңа тарихында аларның үсеше илдәге инфляция артыннан куып җитә алганы юк әле. Пенсияләр, ди­гәннән. 1 февральдән илдә ул 5,4 процентка артты. Әмма аерым товарларга хаклар ай эчендә 10 процентка сикерә икән, ел дәва­мында, күп дигәндә ике тапкыр пенсияләр күләмен берничә процентка арттыруны өлкән буынга тоемлы ярдәм дип әйтеп буламы? Гомумән, өл­кәннәр хәзер пенсия артуга сагаеп карый башлады. “Пенсияне алты процентка арттырганнар икән, ел ахырына кадәр реаль инфляция күрсәт­кече 60 процентка җит­мәгәе”, — дигән шик-шөбһә белдерде шу­шы көннәрдә “Кызыл таң” нәшрияты редак­циясенә килгән пенсионер­ларның берсе. Гыйнвар эчендә генә дә азык-төлеккә хакларның шушы рә­вешле сикерүен исәпкә алганда, бу очракта өлкән кешенең сүзе, чыннан да, тормышка ашмагае диясе генә кала...