17-19 сентябрь — Тавыш бирү көннәре!

Үзәк сайлау комиссиясе рәисе Илона Макаренко, аның урынбасары Марат Гадилов, комиссия секретаре Марина Долматова мөһим сәяси чарага әзерлек турында сөйләделәр, журналистларның сорауларына җавап бирделәр.

– Тавыш бирү быел өч көн рәттән – 17, 18 һәм 19 сентябрьдә узачак. Русиянең сигезенче чакырылыш Дәүләт думасына һәм Уфа шәһәр Советына депутатлар, Дәүләт җыелышы-Корылтайга бермандатлы 29нчы Толбазы, 55нче Буй, 43нче Краснохолм сайлау округлары буенча һәм 168 муниципаль берәмлектә өстәмә сайлаулар, ике шәһәр һәм бер авыл Советына депутатларны сайлау кампанияләре көтелә. Барлыгы 175 кампания, алар барышында 312 мандат тулыланачак, янә дә исемлекләр буенча тавыш бирү үтәчәк, – диде Илона Макаренко.

Русиянең Дәүләт думасына сайлауларда 14 партия катнаша, республикада бермандатлы алты округ буенча 13 партиядән 59 кандидат теркәлгән. Дәүләт җыелышы-Корылтайга өстәмә сайлауларда 4 партиядән 11 кандидат, үз-үзен тәкъдим иткән бер кандидат теркәлгән.

2021 елның 1 июленә булган мәгъ­лүматларга караганда, Башкортстанда 3 миллион 18 мең 342 сайлаучы исәпләнә, 43 мең 115 кеше беренче тапкыр тавыш бирәчәк.
Дәүләт власте һәм урындагы үзидарә органнары белән тыгыз хезмәттәшлектә сайлауларны 69 территориаль һәм 3 мең 403 участок сайлау комиссиясе уздыра, шуның 39ы сайлаучылар вакытлыча булу урыннарында (дәваханәләрдә, тикшерү изоляторларында, тимер юл вокзалында) төзелгән. Уфа, Салават, Стәрлетамак шәһәрләрендә, Архангель, Бәләбәй, Дәүләкән, Дүртөйле, Учалы районнарында вакытлыча булу урыннарында сайлау учас­токлары оештырылган.

Русиядә теркәлмәгән кешеләр өчен Уфада Посадская, 26 адресы буенча учас­ток эшләячәк. 272 торак пунктта 30 мең кеше күчмә автобус-участокларда тавыш бирәчәк. Аз хәрәкәтләнүче гражданнар янына участок комиссиясе әгъзалары өйләренә киләчәк.

Тавыш бирү биналары тиешле хезмәт­ләр тарафыннан тикшерелгән һәм эшкә әзер. Аларның барысы да стационар һәм күчмә тартмалар, тавыш бирү кабиналары, кирәкле җиһаз, сейфлар, шул исәптән сейф-пакетларны саклау, виде­о­күзәтү яки видеотеркәү чаралары, стационар яки кул металл детекторлары белән тәэмин ителгән.

Тавыш бирү нәтиҗәләренең легитимлыгын һәм ачыклыгын тәэмин итү максатында 1389 сайлау участогында (69ы – территориаль комиссиядә, 1320се – участок комиссиясендә) видеокүзәтү камералары һәм 230 участокта КОИБ-2010 (сайлау бюллетеньнәрен эшкәртү комплекслары) урнаштырылачак. Мондый комплекслар сайлаучылар аеруча күп булган участокларда куелачак.

М. Гафури исемендәге Башкорт академия драма театрында Башкортстан Иҗтимагый палатасы оештырган җәмәгать видеокүзәтү үзәге эшләячәк. Анда видеокүзәтү белән җиһазландырылган барлык участоклардан трансляцияләрне күрергә мөмкин булачак. Үзәк соңгы бюллетеньне исәпкә алганчы өч көн дәвамында эшләячәк. Үзәккә аккредитация алу өчен гариза бирергә кирәк.

Сигезенче чакырылыш Дәүләт думасына сайлауларга партия исемлеге һәм бермандатлы сайлау округлары буенча 3030100 данә бюллетень әзерләнгән, шул исәптән 742900е – сайлау бюллетеньнәрен эшкәртү комплекслары (КОИБ) өчен. Гадәттәгечә, бюллетеньнәр өч телдә басылган: 82 проценты – урыс телендә (2 миллион 463 мең 700 данә), 12 проценты – урыс/башкорт телендә (370 мең 50 данә) һәм 6 проценты – урыс/татар телендә (196 мең 350 данә).

Башкортстанда онлайн тавыш бирү әлегә юк, ул илдә этаплап кертелә, һәм республикада яшәүчеләр өчен онлайн тавыш бирү мөмкинлеге барлыкка килү сроклары әлегә билгеле түгел. Быел ул Русиянең җиде субъектында гына мөмкин.

Тавыш бирүне күзәтү өчен 21 мең кеше гариза биргән. Закон буенча күзәтүчеләр сайлауларда катнашучы партияләр һәм кандидатлар, шулай ук иҗтимагый палаталар тарафыннан җибәрелергә мөмкин.

Матбугат конференциясе барышында киңкүләм мәгълүмат чаралары вәкилләренә 17 һәм 18 сентябрьдә тавыш бирү барышында бирелгән бюллетеньнәрне саклау өчен сейф-пакетлар һәм өйдә тавыш бирүче сайлаучылар өчен индивидуаль пакетлар күрсәтелде.

Шулай ук Башкортстан Башлыгы каршындагы Кеше хокуклары һәм гражданлык җәмгыяте институтларын үстерү буенча совет һәм республика Үзәк сайлау комиссиясе арасында үзара хезмәттәшлек турында килешүгә кул куелды.

Фәнүз ХӘБИБУЛЛИН.