Йөрәккә нинди серләр яшерелгән?

“Йөрәккә яшерелгән серләр” дип аталган бу чарада автор үзе һәм Чаллы шәһәреннән популяр язучы Зифа Кадыйрова, Чаллы шәһәре үзәк китапханәсенең Әдә­би-туган якны өйрәнү музее мөди­ре Роза Хәмидуллина да кат­наштылар. Дилбәр Данис кызы­ның бу китабы былтыр Зәйнәп Биишева исемендәге Башкортстан “Китап” нәшриятында дөнья күрде.

Узган җәйдә Чакмагыш үзәк китапханәсендә, авторның туган авылында китап туе үтсә, әле инде Илеш районы китап­ханә­челәре һәм әдәбият сөюче­ләре бу басма буенча бергәләп фикер алышырга җыел­ды. Районыбыз республикада әдәбиятны иң үз итүче төбәк­ләр­нең берсе, дип, икелән­мичә әйтер­гә була. Биредә халык шагыйрь­ләре Әхсән Баян, Роберт Миң­нуллин, халык язучысы Суфиян Поварисов туып-үскән. Хәсән Сарьян, Ринат Хәйри, Марат Кәбиров исемнәре китап укучыларга киң билгеле.

Дилбәр ханым – Башкорт­станның атказанган матбугат һәм киңкүләм мәгълүмат хезмәткәре, филология фәннәре кандидаты, Русиянең һәм Башкортстанның Язучылар берлекләре әгъзасы, 1994 елдан бирле “Тулпар” журналында эшли. Өстәвенә, ул республикабыз Язу­чылар берлегендә татар телле язучылар секци­ясенең проза бүлеген җитәкли. Шуңадырмы, аңа иҗат кешеләре тормышы яхшы таныш һәм китап үзәгенә дә язучы хатын-кызның катлаулы язмышы куелган. Гади генә авыл кызы, авыр тормыш юллары үтеп, әдәби мәйданга аяк баса, аяусыз тәнкыйть утына да дучар була, әмма ахырда күп­ләр­нең яраткан язучысына әверелә. Чынлап та, бүгенге язучы кем соң? Ул нинди уй-хисләр белән яши? “Наза” китабындагы ваыйгалар кайдан алынган – чарада катнашучылар шул сорауларга җавап табарга тырышты.

Кичә башында Илеш районы хакимиятенең мәдәният бүлеге җитәкчесе урынбасары Әлфира Вәлидова, мондый күзгә-күз очра­шуларның мөһимлеген бил­геләп, авторга арытаба да уңыш­лар теләде. Олы Бишкурайдан авыр атлетика буенча СССРның спорт мастеры Фәвил Гыйльданов Зифа Кадыйровага легендар очучы Муса Гәрәевның китабын тапшырды һәм очучы турында әсәр язарга тәкъдим итте. Районның “Балкыш” әдәби бер­ләшмәсе җи­тәкчесе буларак, мин “Наза”ның идея-тематик йөклә­нешен татар әдәбиятында Г. Ибра­һимовның “Татар хатыны ниләр күрми?” әсәреннән башлангыч алган юнә­леш кысаларында карарга була, дигән фикер әйттем, чөнки әсәрдә язучылык һәм хатын-кыз тема­сының дәвер­ләр үзгәрүе шартларында формалашып, үзара үрелеп баруын тоемларга мөмкин. Ә инде район Балалар иҗаты үзәге хезмәткәре Әлфия Вәлиева (ул күренекле җырчы Илһам Вәлиевның бертуганы) һәм Сүлте авылы китап­ханәчесе Рәмилә Хурамшина әсәрдән өзекләр укыганда тыңлау­чы­ларның күзләренә яшь тамчылары эленде.
Татарстан Республикасының атказанган мәдәният хезмәткәре, Чал­лы шәһәре үзәк китап­ханәсенең Әдәби-туган якны өйрәнү музее мөдире, “Ләйсән” әдәби берләшмәсе җитәкчесе Роза Хәмидуллина, китапны ике тапкыр укып чыгуын билгеләп, аның югары әдәби-эстетик кыйм­мәтен ассызыклады. “Балкыш” әдәби берләш­мәсе әгъзасы, ветеран укытучы Мәрьям Шәм­сиева әсәрнең тел үзенчә­лекләренә, мәкаль-әйтем­нәрдә, диалогларда сөйләм теленең иркен кулланылуына тукталды. Авторның китап язылу тарихы турындагы чыгышы исә аеруча игътибар белән тыңланды. Гомумән, Д. Була­тованың “Наза” китабының әдә­би­ят сөючеләр тарафыннан кызыксыну белән кабул ителүе кичә­дә проза жанры хакында җанлы фикер алышуга җирлек тудырды һәм урындагы иҗат­чылар өчен осталык дәре­сенә әверелде.

Башкортстан Республи­касы­ның атказанган мәдәният хез­мәткәрләре Рәсидә Мостафина һәм Рәсилә Басыйрованың, шулай ук Чияле Әтәч авылы китап­ханәчесе Рәвилә Акмалова, Эльмира Насретдинованың моң­лы җырлары кичәгә дәрт-ямь өстәп җибәрде.

Алты әдәби китабы йөзләрчә мең тираж белән таралган, әсәр­ләре буенча куелган спектакльләр бүген берничә театрда барган Зифа Кадыйрованың чыгышын күпләр көтеп алды. Ул алып килгән китапларны дистәләп сатып алучылар, автограф яздырып алучылар күп булды. Д. Булатова иҗат иткән китапның төп прототибы ул икәнен белгәч, “Наза” китабы тиз арада таралып бетте.

Күренүенчә, бүгенге көндә җәмгыятьтә әдәби китапка, язучы шәхесенә карата кызыксыну бар. Кешеләр, Интернет, хәтта теле­ви­дениедән кызык тапмыйчамы, китапка борыла башлады. Кичә­нең идея авторы һәм оештыручысы, Югары Яркәй үзәк китап­ханәсе янында эшләп килүче “Илһам” әдәби-музыкаль клубы җитәкчесе Клара Хәлиуллина әйтүенчә, соңгы чорда әдәби китап, яңа басмаларны сорап килү­челәр арта. Ә аларга нәкъ менә китап­ханәче киңәш бирә. “Шуңа күрә китап­ханәче заман белән бергә атларга, яңа басмалар бе­лән танышып барырга, үзендә һәм укучыларда әдәби зәвык тәрбияләргә тиеш”, – диде Клара Хәсәнҗан кызы.

Илеш районы үзәкләш­терел­гән китапханәләр системасы директоры Айгөл Якупова кичә ахырында кунакларны коллектив эшчәнлеге белән таныштырды.
Кичә тагын бер тапкыр әдәбият дөньясына ишек ачты, күңелләргә дәрт-илһам өстәде.

Гөлфинә СӘЛИМОВА.
Илеш районы.