Туклыклы пластилин һәм туңмый торган кәрәчин

— Кече эшкуарлыкны үстерү өчен инфраструктура мөһим, — диде Башкортстан Хөкүмәте Премьер-министры урынбасары Дмитрий Шаронов. — Бизнес вәкилләре таләп ителгән хезмәт­ләрдән бер урында файдалана алсын өчен Прототиплаштыру үзәге оештырылды. 800 миллион сумга җиһазлар сатып алынды. Русиядә тиңе булмаган үзәктә тәҗрибәләр, сынаулар үткәрер­гә мөмкин. Үзәк төбәк пред­прия­тие­ләренә, бизнес вәкил­ләренә яңа мөмкинлекләр ача. Уйлап карагыз: моңа кадәр яңа продукция җитештерүне җайга салу өчен тикшеренү үзәклә­ренә бер ел алдан чиратка ба­су таләп ителде. Тикшере­нүләр дә шул чама вакыт таләп итә. Хаклар да кыйммәт иде. Үзәк­нең куәте елына 50 мең тик-шеренү үткә­рергә мөмкинлек бирә. Өстәвенә, хаклар да “тешләшми”. Димәк, хәзер кече бизнеска яңа мөмкинлекләр ачыла. Бүгенге хәл-шартларда бу аеруча мөһим.
Дөньядагы икътисади кризис, санкцияләр яңача яшәргә өйрәтә. Теләсәк-теләмәсәк тә киләчәктә үз көчебезгә таянырга туры киләчәк. Төгәлрәк итеп әйтсәк, илгә кертү чикләнгән яисә тыелган продукцияне үзебездә җитештерүдән башка чара калмый. Бу максатка гамәлдәге предприятиеләрнең яңа төр продукция җитеш­терүне үзләш­терүе, кече һәм урта бизнесның куәтләрен арттыруы да ярдәм итәчәк. Билгеле, яңа продукция җи­теш­терүне җайга салу җиңел тү­гел. Моның өчен тәҗрибә мәй­данчыгы, заман техноло­гия­ләре урнаштырылган лабо­ра­торияләрдә бихисап сынаулар үткәрү таләп ителә. Базар таләп­ләренә ярашлы, шунсыз продукция бер кибетнең киш­тәсенә дә куелмый.
Чит илләр турында сөйлисе дә юк. Анда бу мәсьәлә аеруча җитди контрольдә. Сынау үтмә­гән продукциягә базарга юл ябык. Шул ук вакытта, чит ил лабораторияләрендә Русия җитеште­рүчеләренә фатыйха бирүнең отышлы түгеллеге дә ачык аңлашыла. бәлки, шуңа безнең пред­приятиеләр җи­тештерүне җай­га салырга мөм­кинлек бирүче рөхсәт алал­мый­дыр да. Шунысы ачык: Көн­ба­тыш корпорацияләре бездән арзанга нефть сатып алып, кыйм­мәт­кә әзер продукция сатуга махсуслашкан. Баксаң, телевизорда рекламаланган, матур савытка төрелгән күп кенә әйберләрне үзе­без дә җитештерә алабыз икән. Бу максатка ирешергә нәкъ шушы үзәк ярдәм итә ала да инде.
— Башкортстанның балалар бакчалары Швециядән махсус пластилин сатып ала, – диде Нефть эшкәртү институты җитәк­чесе Эльшад Теләшев. — Аны нәниләр ашаса да зарарлы тү­гел. Без аның составын тикшердек. Ул махсус комнан һәм полимердан тора. Шундый ук продукция рецептын без өч атнада эшләдек. Ул Швециядән кайтарылганнан һич тә калышмый. Бары тик бер аермасы бар — ул продукция арзанрак торачак.
Янә бер мисал. Дизель ягулыгы кышкы чорда туңып җәфа­лый. Моның өчен ягулыкка махсус катнашмалар кушалар. Катнашманы чит илдән кайтарабыз. Бүген бу юнәлештә эшлибез. Югары сыйфатлы бензин экологиягә файдалы булса да, двигатель өчен зарарлы, чөнки аның җиһазларны майлау сыйфаты начар. Моның өчен ягулыкка махсус катнашма кушу таләп ителә. Үзәктә бу катнашманы да уйлап чыгарачакбыз һәм ил предприятиеләренә тәкъ-дим итәчәкбез. Мондый мисаллар күп. Күренүенчә, күп кенә продукцияне үзебездә җитеште­рергә мөмкинлек бар. Бу максатка ирешергә үзәк ярдәм итә ала.
Әйткәндәй, ун мең квадрат метр мәйданда урнашкан үзәктә нефть-химия технологияләре һәм продукциясе прототипларын тикшерү һәм эшләү өчен 50 лаборатория урнашкан. Анда 400дән ар­тык галим, инженерлар хез­мәт сала. Үзәк куәтләре елына чималга 50 меңгә кадәр физик-химик анализ ясарга һәм прототиплар эшләргә мөм­кинлек бирә.
Яшерен-батырын түгел, кайбер илләр прототиплаштыру нәтиҗәсендә икътисади үсешкә иреште. Асылы бик га­ди. Продукция сатып алына. Тикшерү үтә. Бераздан башка исем, башка бренд астында шундый ук продукция җитеш­терелә башлый. Ниһаять, без дә шушы дәрәҗәгә үсеп җит­тек. Прототиплаштыру үзәге Башкортстан икътисадына зур мөмкинлекләр ачса, чит ил корпорацияләренә миллионнарча евро зыян белән яный. Әмма бу мәсьәлә хәзер безне түгел, санкция яклыларны борчырга тиеш.