Исеме югалды, җисеме калды

Торак-коммуналь хуҗа­лыкта бик күп акчалар әйләнә. Кайбер идарәче компанияләр фатир хуҗаларыннан электр энергриясе өчен җыеп алынган акчаны чимал белән тәэмин итүче оешмаларга вакытында түләмәде. Нәтиҗә­дә, бурычлар җыелды. Күңелсез хәлдән котылу максатында Башкорт­станның энергия сату компаниясе фатир хуҗа­лары белән турыдан-туры килешүләргә күчәргә мәҗбүр булды. Мондый адым үзен аклады. Фатир хуҗалары күпме электр энергиясе сарыф иткән, шул кадәр генә түли башлады. Беркем дә счетчик күрсәтке­ченнән артыгын түлә­мәде. Шул ук вакытта, ОДН баш бәла­сенә әве­релде. Электр энергиясе өчен аен-айга түләп баручы намуслы фатир хуҗалары да бәхәс­ләшергә мәҗбүр булды. Чөнки кайбер йортларда ОДН өчен фатирда сарыф иткән электр энергиясеннән дә күбрәк түләргә туры килде. Мөгаен, мондый йортлар әле дә бардыр.

— Кайбер йортларда ОДН шактый артык килеп чыкты, — диде Башкорт­станның энергия сату компаниясенең башкаручы директоры Олег Козлов. — Күрсәткечне киметү максатында чаралар күрелде. Тик­шерүләр нәтиҗә­сендә кайбер йортларга тапшырылган электр энергиясеннән пред­приятиеләр, кибет­ләр, светофорлар, хәтта полиция пунктлары файдалануы ачыкланды. Шул ук вакытта, фатир хуҗаларына да сакчыллык турында уйланырга вакыт. Әйтик, подвалларда, подъездларда тәүлек әйләнәсенә ут янып торган йортлар бар. Лифт җиһаз­ларының искергән булуы да ОДН артуга китерә. Энергияне аз сарыф итүче лампалар урнаштырылса, хәл яхшы якка үзгәрер иде. Исәп­ләгечләрнең искергән булуы да ОДНны арттыра. Уфада җиһаз­ларның 20 проценттан артыгы искергән. Мондый шартларны үтәгән һәм җитеш­сез­лекләрне гамәлдән чыгарган йортларда уңай үзгәреш күзәтелә. Го­­мумән, күрелгән чаралар нәтиҗә бирде. Төбәк-тә ОДН 22 проценттан 11 процентка кадәр кимеде. Шул ук вакытта, бу күр­сәткеч 20-30 процент тәшкил иткән йортлар кала бирә.

Күпкатлы йортларда яшәү­челәр чамадан тыш артык язылган ОДН белән килешми. Алар хаклы. Респуб­ликаның торак-коммуналь хуҗалык министры урынбасары Альфред Зиннә­тул­лин фикеренчә, фатир хуҗалары гомум йорт ихтыяҗларына файдаланылган электр энергиясе өчен генә түләргә тиеш. ОДНның арту сәбәпләрен нигез­ләүне һәркем таләп итәргә хаклы.

Май башыннан ОДН бил­геләү шартлары үзгәрә. Иң элек, гомумйорт их­тыяҗының мәйданы, лифтлар, яктырту системалары исәпкә алынып, һәр йортка норматив билгеләнәчәк. Әйтик, тар подъездлы, азкатлы йортларда ОДН күлә­ме азрак булачак. Ә менә киң подъездлы, җиңел автомобиль сыярдай лифтлы, подъезды күпләп яктыртылучы йортларда ОДНны да күбрәк түләргә туры киләчәк.

Яңа таләпләр буенча ОДН күләмен идарәче компанияләр билгеләячәк. Алар үз кесә­сеннән түлә­мәс өчен читтән тоташкан кулланучылар сарыф иткән энергия чыгымнарын фатир хуҗалары исәбенә капламасмы? ОДНның дөрес билгеләнүен ачыклап булырмы? Кыскасы, фатир хуҗала­рына бердәм һәм уяу булырга кирәк.