Тармакка – инвестицияләр, халыкка – уңайлы шартлар...

— Җәлеп ителгән инвести­ция­ләр — торак-коммуналь хуҗа­лык­ның бүгенге хәлен билге­ләүче төп күрсәткеч­ләр­нең берсе санала, — диде Баш­кортстан Хөкүмәте Премьер-министры урынбасары Владимир Нагорный. — Бу юнә­лештә эш бара. Башкортстанда дәүләт-шәхси партнерлык проектлары гамәлгә ашырыла, концессия килешүләре дә га­мәлдә сынатмый. Русия Хөкү­мәте билгеләгән инвести­ция­ләү дәрәҗәсе безнең тарафтан үтәлә. Әйтик, федераль нормативлар быел торак-коммуналь хуҗалыкның гомум бюджетында шәхси инвестиция­ләр­нең — 21, киләсе елда 30 процент тәшкил итүен таләп итә. Ел дәва­мын­да бу нәтиҗәгә ирешәчәкбез. Республикада 24 концессия килешүе эшли. Шул ук вакытта, алга омтылып яшәргә урын бар.

Тармакка инвестицияләр ни өчен кирәк? Беренчедән, торак-коммуналь хуҗалыкны модернизацияләү өчен. Нәти­җәдә, халык җылылык, электр, су тәэминатыннан канәгать калачак һәм хезмәтләндерү дә­рәҗәсе яхшырачак. Хәл итәсе мәсьә­ләләр бар. Су һәм җы­лылык белән тәэмин итү чел­тәрләре искергән. Күп кенә җылылык энергиясе генераторлары модернизацияләүне таләп итә. Быел Башкортстан бюджетыннан җылылык белән тәэмин итү системасын модер­низа­цияләүгә 600 миллион сумнан артык акча юнәлтелде. Бу сан былтыргыдан ике тапкыр артык булса да, җитеп бетми. Алда торучы максатларга ирешү өчен елга ике миллиард сум таләп ителә. Шушы җитеп бетмәгән акчаны инвесторлардан җәлеп итәргә исәп тотабыз.

Кайбер инвестиция проектларын аерым билгеләп үтү мөһим. Әйтик, төбәк “Социнвестбанк”ының Туймазы районында җылылык белән тәэ­мин итү системасын модер­низацияләү буенча 450 миллион сумлык проект тәмам­ланып килә. Октябрьский шәһә­ре буенча шундый ук 600 миллион сумлык проект эшләнә. Мишкә районында су белән тәэмин итү системасын модер­низацияләү планлаштырыла. Шул ук вакытта, “Газпромбанк” белән зур проектларны гамәлгә ашыру буенча сөйләшүләр дәвам итә. Ә менә Русиянең эре инвестиция компанияләре акча әйләнеше миллиардларча сум тәшкил итүче эре коммуналь системалар белән генә хезмәт­тәшлек итү яклы. Аларны Башкортстан районнарындагы, авыл биләмәлә­рендәге объектлар кызыксындырмый. Мәсьәләне хәл итү юлы бар. Вак һәм уртача объектларны конкурска берләш­тереп тәкъ­дим итәргә мөмкин. Аңлашыла, бу очракта аңла­шылмау­чан­лыклар килеп чыгуы ихтимал.

Инвестор тотынган акчасын кире кайтарырга, керем алырга омтылачак. Хезмәтләндерү дәрәҗәсе яхшыру белән тарифлар да артмасмы? Мөгаен, бу хакта уйланучылар да аз түгелдер. Төбәктә тарифлар буенча комитет бу юнәлеш­тәге хәл­ләрне җитди контроль­дә тота һәм чикләүләр куя. Беренче карашка, борчылырга урын юк кебек. Шулай да һәр­вакыт уяу булу һәм коммуналь түләү­ләрне игътибар белән күзәтеп бару комачауламас.

Искегә тотынсаң, исең ки­тәр, дигән халык мәкале юктан гына килеп чыкмаган. Өзел­гән электрүткәргечләрне ялгау, тишек суүткәргечләрне ямау, зур чыгымнар таләп итүдән тыш, халыкка уңайсыз­лыклар тудыра. Инвестиция проектлары мондый күңелсез хәлләргә дә чик куяр дип көте­лә.