Ахырзаман галәмәтләре...

Ахырзаман галәмәтләре еллар, гасырлар дәверендә ил һәм шәһәр­лә­ребезгә, хәтта, юлсыз авылларга да килеп, дөньяның бетәчәген кеше­ләр­нең исләренә төшереп торачак. Без дә ул галәмәтләрне белергә, Раббыбыз янына кайтырга әзер булырга, үзе­бездән соң киләчәк буыннарга да аларны сөйләргә тиешбез.

Кыямәт галәмәтләре хакында Пәй­гамбәребез Мөхәммәд (с.г.в.) әйтеп калдырган йөзләрчә хәдис­ләрнең берсен генә китерәсем килә. Бу сүзләрне укыгач, кайсыгыз: “Юк, мин бу сүзләр белән килешмим, минем мондый хәлләрне күргәнем юк”, — дияр микән? Моннан 14 гасыр элек әйтелгән сүз­ләрне без көн саен үз илебездә, шәһәр һәм авылыбызда, гаиләләребездә һәм үзебездә күреп торабыз.

Әбү Һүрайраның тапшыруынча, Пәйгамбәребез Мөхәммәд (с.г.в.) әйтте: “Аллаһыдан кешеләргә бүләк итеп бирелгән малны аерым кеше­ләр үз араларында кулланырлар...” Аллаһ Тәгаләдән халыкка бүләк булып килгән нигъмәтләрне аерым шәхесләрнең үзара бүлешеп, үзләре өчен генә кулланулары гаделсезлек булып тора.
“Әманәтне ганимәт итәрләр...” Әманәт — вакытлыча, саклап тору өчен бирелә торган нәрсә һәм ул синеке түгел. Еш кына кеше нәр­сә­недер алып тора һәм вакытлар үткәч: “Бу минеке түгелме соң?” – дип үз малына әйләндерә. Пәйгамбәребез Мөхәммәд­нең (с.г.в.) хәдисендә әйтелгән әманәт сүзе мал-мөлкәт белән генә чикләнми, аның мәгьнәсе күпкә киңрәк. Әманәт — ул сиңа ышанып тапшырылган мал, дәрәҗә, вазыйфа... Еш кына халык үзенең мәнфәгатьләрен яклау өчен сайлап куйган апа-абыйлар ул әманәтне үзләренә ганимәт итеп, үз файдаларына кул­лана башлыйлар. Кызганыч, кайвакыт дин әһелләре дә халык тарафыннан сайланып, мәчет-мәхәл­ләнең, мөсел­ман­нарның иминлеген саклыйсы, мәнфәгать­ләрен кайгыртасы урында, тапшырылган әманәтне ганимәт — үз малы итә. Халыкка вәгазь, нәсый­хәт кирәк булган заманда мөнбәр­ләрне гайбәт һәм пычрак сәясәт урынына әйләндерә.

“Зәкәтне мәҗбүри салым кебек күрерләр...” Зәкәтнең төп максаты – кешенең малын һәм җанын пакьләү. Мал иясе зә­кәтен үзенең малы дип түгел, фәкыйрь-мескен­нәр­нең өлешен кайтарам, дип бирергә тиеш. Зә­кәт кешенең күңелен комсызлыктан, саранлыктан тазарта. Дөньяны артык сөю бәласеннән коткара. Үзеңнән түбәннәрне күреп, Раббыңа шөкер итәргә булыша. Әмма, ахырзаман җит­кәч, иман ияләре зәкәтләрен киң күңел белән түгел, бәлки тиеш булганга, яки өстән кушканга гына бирер­ләр. Кайсы байның шатланып салым түлә­гәнен күргәнегез бар? Кызганыч, ахырзаман алдыннан кешеләр­нең сәдака һәм зәкәтләре дә шул салым түләүгә әйләнер.
“Гыйлемне дин өчен алмаслар...” Монда сүз дини гыйлем турында бара. Динне өй­рәнүчеләр Аллаһка якынаю, үзен төзәтү өчен түгел, үзара мактанышу, үзенең белдекле булуын күрсәтү өчен гыйлем алырлар. Пәйгамбәребез Мө­хәм­мәд (с.г.в.): “Кем гыйлемне наданнар белән сүз көрәштерү, га­лимнәр каршында “мин дә галим”, дип мактану, кешеләрне үз авызына карату өчен алса, аңа ут, аңа тәмуг булыр”, — диде. (Ибн Мәҗәһ).

“Ир үзенең хатынына итәгать кылыр, әмма әнисен рәнҗетер...” Күпме ир-егетләр хатынына ярыйм, дип, газиз әнкәйләрен рәнҗетә. Хатын­нарыгызны санламагыз, димим, әмма хатынны көйлим дип, әниеңнең рән­җешен алу ярамас. Пәйгамбәребез Мөхәммәд (с.г.в.): “Ахырзаман алдыннан кол хатын үзенең хуҗасын тудырыр”, — диде. Әүвәлге заманнарда ата-ана дәрә­җәсе зур булган. Балалар, бүгенге көндәге кебек, үзләрен үсте­рүче, кеше итүче ата-анасына тавыш, кул күтәрү түгел, хәтта күз дә күтәрергә оялган. Әти-әнигә иң күркәм рәвештә эндәшә торган булганнар. Әмма бүген, күпме ата-ана үзенең бала­сының колы булып, баласына сүз дә әйтергә куркып яши. Татар халкы гасырлар буе матча өстендә торган бабайларның сыек чыбыгын “искелек калдыгы” дип ташлап, Монтессори методикасына күчкәч, шуңа барып җиттек инде.

“Дустын якын күрер, атасын ерагайтыр...” Кеше үзенең иптәш­ләрен, дусларын газиз атасыннан якын күрер. Алар белән серләшер, әтисе белән сер­ләшмәс. Көннәрен һәм төннәрен дуслары хозурында үткәрүне сөеп, олы­гайган әтисе белән бер сәгать сөйләшеп утырырга да вакытын кызганыр. Дусты шалтыратса, елмаеп, матур итеп эндә­шер, әтисе шалтыратса, чыраен сытып, тавышын тупас кылыр. Һичбер дустың газиз атаңнан да якын, хөрмәтле була алмый.
“Мәчетләрдә тавышлар күтәре­лер...” Кешеләрнең күңелендә Аллаһ йорты булган мәчетләргә карата хөрмәт бетәр. Күңелгә тынычлык ала торган мәчетләрдә тавыш чыгарырлар, ызгыш һәм фетнәләр булдырырлар. Дөньяның ыгы-зыгысыннан туеп, тынычлык алыйм дип, мәчеткә килгән кеше анда да тавыш, талаш күрергә тиеш түгел. Мәчеттә тавыш күтәреп сөйләшү зур әхлаксызлык булып тора.

“Җитәкченең явызлыгыннан куркып кына аңа хөрмәт күрсә­телер...” Кешенең кемгә дә булган хөрмәте, иң элек, аның күңеленнән чыгарга тиеш. Пәйгамбәребезне аның гаделлеге, рәхимлеге өчен яраттылар. Әмма бү­ген күпләргә карата тыштан хөрмәт күр­сәтсәләр дә, эчтән аны күрә алмый­лар. Хөрмәт итмәсәм, зыяны тияр, эштән куар, дип кенә яшиләр. Бабам исән булганда әйтә иде: “Улым, ул эш­тән киткәнемә илле ел. Пенсиягә чыкканга утыз ел үтте, хәзер дә урамда шул эшчеләрем мине килеп кочаклыйлар”. Җитәкчегә булган хөрмәт­нең чынмы яки тыштан гынамы булуын ул вазыйфадан киткәч кенә күреп була.

“Җырчы хатыннар һәм музыка артыр...” Элек татар сәхнә­сенә мен­гән, җырлаган һәр­кемне исемләп беләләр иде. Хәзер бөтенесе җырчы, бө­тенесе сәләтле. Бу күренеш халыкта җит­дилек сыйфатлары кимеп, күбрәк уен-көлке, җыр-бию белән яшәү­ләрен күрсәтә. Нишләптер, күп әти-әниләр үзенең баласында сәхнә белән бәйле сәләтләр эзли, әмма бүген, сәхнә­ләр­дән тыш, бакчаларда күпме тәр­бияче­ләр, мәктәпләрдә укыту­чылар, басуларда игенчеләр, заводларда эшче­ләр, дәваха­нә­ләрдә табиблар җитми.

“Хәмерләр эчелер...” Бү­генге көндә кешелеккә зур зыян салучы террорчылар, наркомания, СПИД кебек афәтләргә каршы күпме көрәш алып барыла. Әлхәмдү­лилләһ, болар барысы да кирәк. Әмма ул нәрсә­ләрнең корбаннарын барысын бергә кушсаң да, “яшел елан” — ара­кының корбаннары кадәр булмый. Русиянең ел саен 50 мең кешесе эчеп үлә, исерек килеш руль артына утырып, күпме юл фаҗи­галәре килеп чыга, күпме­сенең йөрәк­ләре аракыга түзә алмыйча туктый, күпме кан коюлар һәм башка афәтләр килеп чыга – анысын бер Аллаһ белә. Пәйгам­бәребез Мөхәммәд (с.г.в.): “Кешеләр хәмергә башка исемнәр кушып эчәрләр”, — диде. Сыра, шәраб, шампань, ликер, джин... “Бу бит аракы тү­гел, сыра гына”, – дип, ата кеше баласына шешә суза. Хә­мернең бер тамчысы сәбәп­ле, Аллаһ кешенең иманын кырык көнгә салдырып ала.

“Өммәтнең ахыр кешеләре әү­вәл­гесен ләгънәт кылыр...” Элек яшә­гәннәрне “алар — искелек калдыгы, алар надан булган”, — диярләр. Элеккеләр “google” белән “yandex”ларны белмәсәләр дә, без аңлый алмаган күп нәрсәләрне яхшы белгәннәр. Кызганыч, бүгенге көндә заман мөсел­ман­­нары арасында да әүвәлге мөсел­маннарга карата кимсетеп карау бар, хәтта сәхабәләргә, табигыйннарга һәм мәзһәб галим­нәренә дә тел тидерәләр.

Бу Пәйгамбәребез Мөхәммәднең (с.г.в.) ахырзаман алдыннан булачак хәлләр хакында әйтеп калдырган хә­дисләренең берсе генә. Әмма бу хә­дистә һәрберебез үзенең күрше­сен, дустын, җитәкчесен, иң мөһиме, үзен таныгандыр. “Килер шундый за­маннар, иманлы, динле булу — кулыңда утлы күмер тотудан да авыр булыр”, — дигән Пәйгамбәребез Мөхәммәд (с.г.в.). Раббым безгә ата-бабаларыбыз 11 гасыр саклап килгән утлы күмерне сүндермичә, иманлы, динле, намуслы халык булып яшәргә насыйп итсен.

Йосыф ДӘҮЛӘТШИН.