Оясында ни күрсә, очканында шул булыр...

Күренекле галим, җәмәгать эшлеклесе, милли хәрәкәт лидеры Радик Гали улы Сибәгатовны милләттәшләребезнең зыялы катламы яхшы белә. Бүгенге әңгәмәдәшебез аның энесе – Вил Сибәгатов. Ул туксанынчы дистәне ваклаганда туган телендә җыр текстлары иҗат итә башлады. Һәм иң кызыгы – аларның күпчелегендә мәхәббәт темасы өстенлек итә.

– Вил абый, сүзне тормыш юлы­гыздан башлыйк.
– Мин, Сибәгатов Вил Гали улы, Балтач районының Иске Бал­тач авылында дөньяга кил­гәнмен. Әтием Гали – хәрби училище тәмамлаган кадровый офицер. Бөек Ватан сугышында камау­да калып, әсирлеккә эләгә. Су­гыштан соң фильтр лагере аша узып, 1952 ел­да гына гаи­ләбезгә кайтты. Хаклы ялга чыкканчы МТСта диспетчер булып эшләде, 75 яшендә бакыйлыкка күчте.
Әнием Таифә райпода баш икътисадчы булып эшләде, 80 яшендә мәрхүм булды.
Гаиләдә абыем Радик белән ике генә бала үстек. Радик әнием яклап якын туганыбыз Зөфәр Сабирҗанов бе­лән бер сыйныфта укыды. (Зөфәр хаклы ялга чыкканчы “Кызыл таң” гәзите мө­хәр­рире урынбасары булып эш­ләде.) Алар мәктәпнең стена гә­зитен чыгаруда актив катнашты. Бу эш­кә еш кына мине дә җәлеп ит­те­ләр. Туган авылымда урта мәктәпне тә­мамлаганнан соң Уфага китеп, “Химпром” заводы төзелешендә эшли башладым. Бер үк вакытта Башкорт дәүләт университетының филология факультетында кичке бү­лектә укыдым. Белгечлегем урыс филологиясе иде. Университетны тәмамлагач, “Химпром”да җә­мәгатьчелек эшендә йөзеп эшлә­дем. Заводның радиогәзитендә музыка буенча мөхәррир, аннары “Химпром”­ның күптиражлы “Трибуна химиков” гәзите мөхәррире булдым. “Комсо­мольс­кий прожектор” чыгарырга, народный контрольдә, профсоюзда эш­ләр­гә дә туры килде. “Трибуна химиков” 4 мең тираж белән нәшер ителде.

– Эштән соң нәрсәләр белән мавыктыгыз?
– Мин бик яхшы шахматчы идем. Юрмалада, Одессада 15әр көн шахмат фестиваль­ләрендә булганым хә­тердә.
Җәмәгать эшчәнлегем буенча чит илләрдә күп булдым. Германия Демократик Республикасына гына да дүрт тапкыр сәфәр кылырга туры килде. Фотоаппаратларым күп булды. Аеруча “Москва” һәм “Фотокор” белән төшерер­гә яраттым. Аларны яшьләргә күрсәтү өчен әле дә саклыйм.

– Туган ягыгыз белән бәйлә­неш тотасызмы?
– Хатыным исән чакта туган якка кайтып йөрдек. Шуннан туган йортны сатарга туры килде. Соңгы чорда сәламәтлегем какшап тора. Сөякләр авырта. Туган якка кайтып булмый.

– Иҗат белән мавыгуыгыз ничек башланды?
– Гаиләбез бик сәләтле иде. Барыбыз да диярлек матур итеп җырлый, нинди дә булса музыка коралында уйный, шигырь яза иде. Мин “Химпром”да эшләгәндә үзлегемнән гитарада уйнарга өйрәндем, тавышым бик матур булгач, сәнгать училищесына укырга чакырдылар, Башкорт дәүләт университетында белем эстәп йөргән чак булгач, анда бармадым. Шигырьләр, җыр текстларын хаклы ялга чыккач яза башла­дым. Аларга Нефтекамада яшәү­че туганым Марат Сабиров аранжировка ясый. Ул үзе дә бик матур җыр­лый, күп музыка коралында уйный.
Фәрдүнә исемле туганыбыз да бик матур җырлый, тавышын Фәридә Кудашева тавышына охшатучылар да бар иде.
Иң яраткан җырчыма килгәндә – ул Гөлназ Асаева. Мин аны тыңла­ганда үземне бик бәхетле хис итәм. Минем өчен ул – зур талант иясе. Аңа һәм якыннарына да берничә җы­рым­ны бирдем.
Мин 1974 елдан СССР Журналистлар берлеге әгъзасы.

– Радик абыегыз турында да сөйләсәгез иде. Ул яшь чагында нинди иде?
– Без икебез дә әнигә охшаган. Мин мәктәп елларыннан ук шахмат уйнарга яраттым, ул китаплар белән мавыкты. Радик тыныч, салмак, ашыкмый торган кеше иде. Акыллы, фикерле булды.
Студент елларында ук абыем­ның мәкаләләре, шигырь­ләре һәм хикәя­ләре республика матбугатында чыга башлады. Укуын бетергәч, аны “Кызыл таң” гәзитенә эшкә алдылар. Ан­да ул шәп тәрҗемәче, үткер каләмле журналист булып танылды. Матбугатта эшләгән чагында Радик фән белән шөгыль­ләнә, кандидатлык диссертациясе өстендә эшли башла­ды.1970 елда аны Башкорт дәүләт университетындагы татар теле һәм әдәбияты кафедрасы ассистенты итеп эшкә кабул иттеләр. 35 ел гомерен уни­верситетның татар теле һәм әдәбияты кафедрасында мөгаллим­лек эшенә багышлады. Гади ассистенттан кафедра мөдиренә кадәр үсте. 1986 елдан кафедра белән җитәкче­лек итте, 1987 елда докторлык диссертациясен яклады. Аның фәнни хезмәтләре, Башкортстаннан тыш, Татарстанда һәм башка төбәкләрдә дә киң мәгълүм. Университетта эшлә­гән дәвердә татар теле синтаксисы буенча 7 дәреслек һәм монография яз­ды. Ул – бихисап укыту-методик бас­малар авторы да. Башкортстанның һәм Татар­стан­ның атказанган фән эшлеклесе дигән мактаулы исемгә лаек булды.
Радик абыем гомеренең соң­гы дистә елында татар милли хәрәкә­тен­дә дә бик ихлас катнашты һәм халык мәнфәгать­ләрен, телне яклауга күп көч салды. Башкортстан Татар конгрес­сы Башкарма комитеты рәисе урынбасары булды.

– Әңгәмә өчен рәхмәт һәм иртәгә билгеләнәчәк туган көнегез белән!

Мөнир ВАФИН әңгәмәләште.