Ташлы герое үлемсезлеккә атлады

Әлшәй районының Ташлы авылында төрле милләт вәкилләре тату гаилә булып яши. Шушы авылда туып-үскән Хәниф Мөхәммәтов Бөек Ватан сугышында катнашып, дошманны җиңүгә зур өлеш керткән каһарманнарның берсе. Ташлы җидееллык мәктәбендә Хәниф яхшы укый, бигрәк тә спорт белән мавыга. Җыр-моң ярата торган була. Сеңлесе, 83 яшьлек Гайниямал апа аның өздереп гармунда уйнавын, чын артистларча биюен сагынып хәтерли. “Таймыр” (соңыннан “Союз”) колхозында алдынгылар рәтендә булган Хәниф. Шулай тыныч тормышта куанып эшләп йөргәндә 1939 ел җитә. Тарихтан билгеле булганча, илебезнең көнбатышында болытлар куера башлаган чор. Ул болытларның күләгәсе бөтен илгә, чиктән ерак урнашкан Ташлыга ук төшә. Хәнифне шул елда Кызыл Армия сафларына алалар. Ул шунда Казанда хәрби пехота училищесына укырга керә. Күп тә үтми, ямьле җәй көнендә Хәниф Нури улы туган авылына ялга кайтып төшә. Кичке уенга чыга, шунда булачак тормыш иптәшен — Салават районының Лагыр авылыннан килгән яшь, чибәр укытучы кыз Гарифәне очрата. Аларның озаклап очрашып йөрергә вакытлары булмый, Хәниф кызга тәкъдим ясый, кыз ризалыгын бирә. Ялга гына кайткан Хәниф өйләнеп тә куя. Әмма ялы беткәнче үк ак финнар белән сугыш башлану турында хәбәр килеп ирешә. Лейтенант Хәниф Мөхәммәтов яшь кәләшенә хатлар язып торырга вәгъдә итеп, тиз арада фронтка китә.

1940 елның салкын кышында взвод командиры Хәнифне финнарның снайпер “кәккүге” яралый. Ул госпитальдә дәваланып чыга да яңадан фронт сызыгына баса. Бу сугыш бик күп корбаннар белән булса да, безгә Җиңү алып килә. Хәниф Ташлыга күкрәгенә орден-медальләр тагып исән-сау кайтып төшә. Әмма өлкән лейтенантны озак та тормый яңадан хезмәткә чакырып алалар. Ул Көнбатыш Украинага 131нче частька эләгә. Бераздан декрет ялына чыккан Гарифәсен дә кайтып ала. Әмма сабыен күрергә барыбер насыйп булмый Хәнифкә. Бөек Ватан сугышы башланып, Совет халкының, шул исәптән Мөхәммәтовларның да тормышын чәлпәрәмә китерә. Хатыны белән саубуллашырга да өлгермичә Хәниф башка солдатлар белән фронтка китә.
Хәрби хезмәткәрләрнең хатыннарын эвакуациялиләр. Менә-менә туарга торган йөге белән Гарифә дә көнчыгышка таба кузгала. Көч-хәл белән Ташлыга кайтып җитә, тагын 24 көннән улы Валериан дөньяга килә.
Хәниф исә фронтта әсирлеккә төшә. Аны Бухенвальд концентрацион лагерена ябалар. Ул биредә иптәшләре белән яшерен рәвештә кораллы баш күтәрүгә әзерләнә башлый.
Шуннан соң Хәниф Мөхәммәтов дигән яугирнең язмышы билгесезлектә кала. Бары тик җитмешенче елларда журналист Н. Минкинның очеркы республика матбугатында дөнья күргәч кенә хәл ачыклана төшә. Аның гаиләсе яугирнең фаҗигале вафат булуын белә. Хәниф Мөхәммәтов кораллы баш күтәрү вакытында җитмешләп фашистны дөмектереп, 800 тоткынны лагерьдан чыгарырга ярдәм итә. Үзе икенче төркемне дә чыгарырга исәп тотып лагерьда кала. Әмма сатлыкҗаннар гестапочыларга ярарга тырышып, үз иленең чын патриоты булган Хәниф Мөхәммәтовны палачларга тотып бирә. Шулай итеп, Ташлы герое соңгы көннәрен лагерь шартларында җәфаланып яшәп, гестапочылар тарафыннан җәзалап үтерелә. Бу фаҗига 1944 елның 26 августында була. Хәнифкә бердәнбер улын да, сөекле хатынын да туган илендә күрергә насыйп булмый.
Бүген инде Гарифә апа да, Хәниф Мөхәммәтовның бердәнбер улы Валериан да якты дөньяда юк. Ташлы урта мәктәбендә Хәниф Мөхәммәтов истәлегенә почмак бар, мәктәпнең пионерлар дружинасы да аның исемен йөрткән. Батыр якташыбыз турында якты да, әрнүле-сагышлы да хатирәләр безнең күңелләрдә саклана.

Читайте нас:

Теркәлү саны: 2019 елның 24 маендагы Эл сериясе № ФС 77-75682.

Басманың яшь категориясе 12+

___________________

Сетевое издание «KizilTan» зарегистрировано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций (РОСКОМНАДЗОР)

Регистрационный номер: серия Эл № ФС 77-75682 от 24 мая 2019 г.

Возрастная категория издания 12+

Гамәлгә куючылары: Башкортстан Республикасы Матбугат һәм киңкүләм мәгълүмат чаралары агентлыгы, Башкортстан Республикасының “Республика Башкортостан” Нәшрият йорты дәүләт унитар предприятиесе.

____________________

УЧРЕДИТЕЛИ: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан, Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом «Республика Башкортостан».

Баш мөхәррир Фаил Камил улы Фәтхетдинов.

Кабул итү бүлмәсе телефоны: 8 (347) 272-13-61.

___________________

Главный редактор: Фатхтдинов Фаил Камилович.

Телефон приемной: (347) 272-13-61.

Телефон

8(347)272-13-61

Электрон почта

kyzyltan@mail.ru

Адресы

450079, Уфа шәһәре, Октябрьнең 50 еллыгы урамы, 13 нче йорт

Реклама хезмәте

8(347)272-62-27

Хезмәттәшлек

8(347)272-62-27