+8 °С
Болытлы
Гәзиткә язылуVKOKTelegram
Барлык яңалыклар
Җәмгыять
8 март 2015, 00:23

Эш эзләгәндә ничек “капканга” эләкмәскә?

Яраткан һөнәрең буенча авылда да, шәһәрдә дә эш табу җиңел түгел. Минем, әйтик, сәүдә тармагы һөнәре буенча махсус белемем бар. Компьютерда эшли алам. Әмма әлегә кадәр авылда гына түгел, район үзәгендә дә күңелгә яткан шөгыль тапканым юк. Узган җәйдә Уфадан бала чактан дус булган ахирәтем кунакка кайткан иде. Шәһәрдә синең кебек һөнәр ияләренә эш күп, ошаганын сайларсың, дигәч, ияреп киттем. Чынлап та, транспорт тукталышларында, багана саен диярлек эшкә чакыручы игъланнар ябыштырылган. Хезмәт хаклары да яхшы күренә. Кыскасы, дистәләгән адрес буенча “эшкә урнашып” карадым. Берәүләре “сынау вакыты” белән ике атна түләүсез эшләргә тәкъдим итә, икенчеләре, акча түләтеп, төрле тестлар үткәрә. Кесәдәге акчаны туздырып йөри торгач кына аңладым: эш тәкъдим итүчеләр үзләре шундый юл белән акча эшли ләбаса! Аларда сине эшкә урнаштыру кайгысы юк. Алдакчы эш тәкъдим итүчеләр кармагына эләгүдән ничек сакланырга кирәк? Алар белән әңгәмәләшкәндә эш эзләп йөрүче нәрсәгә игътибар итәргә тиеш? Шул турыда гәзиттә киңәшләр бирсәгез иде.Асия Шәңгәрәева. Бүздәк — Уфа.

Түләүле хезмәт — мошенник эше

Әгәр эш бирүче башта сездән ниндидер хезмәт күрсәткәне өчен акча таләп итә икән, бу, чынлап та, сезнең мошенниклар җәтмәсенә эләгүегезне күрсәтә. Әйтик, эшкә урнашырга теләүчегә психологик тест үтәргә тәкъдим ителә. Соңыннан исә моның өчен акча түләргә кирәклеген белдерәләр. Шулай ук, хезмәткәрдән штатка кабул ителгәнче башта үз кесәсеннән түләп кайдадыр эшкә өйрәнү курсын үтү, ниндидер махсус өс киеме сатып алу, документлар тутырган өчен түләү шарты куела икән, һич тә ризалашырга ярамый. Бу — сездән ничек тә акча алуга корылган схема, хәйләле эш.
Законга ярашлы, эш бирүченең сездән ниндидер хезмәтләре өчен алдан түләү таләп итәргә, үзләренең товар-продукциясен мәҗбүри сатып алдырырга хакы юк. Вазыйфага тәгаенләнгәч эш барышында кирәк булачак барлык җиһазлар, материаллар һәм башка кирәк-ярак түләүсез бирелергә тиеш.

Тестны ничек үтәргә?

Әлбәттә, эш бирүченең сезгә тест үткәрергә хакы бар. Чөнки эшкә кабул ителгәнче аңа кешенең белемен, һөнәри әзерлек дәрәҗәсен ничек тә булса тикшереп карарга кирәк. Әмма ул биремнәрнең нинди таләпләргә туры килергә һәм нинди вакыт арасында үткәрелергә, моның өчен акчаны кем түләргә тиешлеге турында законда бернәрсә дә әйтелми. Кызганычка каршы, мошенниклар, гадәттә, нәкъ шушы билгесезлектән файдалана да инде. Эш тәкъдим итүче, законда тәгаен тыю булмаудан файдаланып, “сынау үтүчеләргә” шул рәвешле төрле йомыш-эш куша.
Сак булыгыз, әгәр сезгә җитди проектлар, реклама акцияләрен тәгаен заказчылар өчен эшләүне “үтенәләр” икән, бушка алдануыгыз да, закон каршына басуыгыз да ихтимал.
Читайте нас: