+13 °С
Болытлы
Барлык яңалыклар
Җәмгыять
12 Май 2016, 02:00
Берне киссәң, бишне — утырт!
Җирнең “яшел калканын” тергезүне күздә тотучы бу әйтем кайчан кагыйдәгә әверелер?Белгечләр исәпләп чыгаруынча, кешелекнең соңгы 10 мең еллык тарихында планетабыздагы урманнарның яртысы юкка чыккан. Бу гадәттән тыш хәлләргә дә, табигатьтәге үзгәрешләргә, атап әйткәндә, кабатланып торучы корылыкка, хәтта койма яңгырларга да бәйле икән. Тарихның аерым чорларында кыргый урманнарны күпләп кисү дә гомум төс ала. Нәтиҗәдә, Җирнең “яшел калканы” кечерәя бара. Моңа каршы тору омтылышы ХVIII гасырда ук барлыкка килә. Американың Небраска штатыннан Джон Мортон атлы табигать сөюче, агач утыртып, урманнарны тергезү башлангычы белән чыга. Дөнья күләмендә менә шулай итеп “Агач көне” барлыкка килә, аннары ул “Халыкара Җир көне” дип атала. Аяусыз рәвештә киселгән, табигать көйсезлеге нәтиҗәсендә һәлак булган урманнар һәр төбәктә тергезелә башлый.
Хәзерге чорда бу юнәлештә Берләшкән Милләтләр Оешмасы да киң эшчәнлек җәелдерде. Атап әйткәндә, 2011 ел БМО тарафыннан “Халыкара урман үсентеләре елы” дип игълан ителде. Русиянең әлеге башлангычка кушылуы табигый. Хәтерегездәдер, 2010 елда корылык нәтиҗәсендә илнең күп кенә төбәкләрендә урманнар янды, табигатькә зур зыян килде, моңа бәйле экологик хәл начарланды. Моңардан урманнарны тергезеп кенә котылып була. Русиянең География җәмгыяте башлангычы ил күләмендә күтәреп алынды, алай гына да түгел, 2011 елдан башлап майның һәр икенче шимбәсендә Бөтенрусия урман утырту көне үткәрү гадәткә кертелде.
Ә 2011 елның 14 маенда оештырылган беренче акциянең нәтиҗәләре чынлап та сизелерлек. Мәсәлән, агач үсентеләре утыртуда илнең 60 төбәгендә 200 меңнән артык кеше катнаша, 7 меңнән артык гектарда 25 миллион төп үсенте утыртыла.
Башкортстан — урман утырту буенча Бөтенрусия акциясендә даими катнашып килүче төбәкләр исемлегендә. Урман хуҗалыгы министрлыгыннан алынган мәгълүматларга караганда, быел республикада, тоташ алганда, дәүләт урман фондында — 300 гектарда, шәһәр һәм авыллар биләмәләре җирләрендә 45 гектарда бер миллион төп агач үсентесе утырту планлаштырыла. Урманнарны тергезүгә юнәлтелгән чараларда 10 меңнән артык кеше катнашуы көтелә, агач утыртуга, урман хуҗалыгы хезмәткәрләреннән тыш, табигать сөюче активист-волонтерлар, урындагы хакимият хезмәткәрләре, шулай ук студентлар һәм мәктәп укучылары чыгачак.
Бөтенрусия акциясен оештыручы сыйфатында, әлбәттә, республика Урман хуҗалыгы министрлыгы белгечләре чыгыш ясый. Быел бәйрәм төсен алган чара апрель азагында Авыргазы районында үтте, анда яшь үсентеләр утыртуда урманчылык тармагы ветераннары да катнашты.
Шунысы үзенчәлекле: Бөтенрусия урман утырту көне рәсми рәвештә 14 майга билгеләнсә дә, районнардагы урман хуҗалыкларында агач утырту апрель урталарында ук башланды.
— Бу чор безнең өчен игенчеләрнең язгы кыр эшләренә тиң, — ди бу уңайдан Уфа урман хуҗалыгы составына керүче Благовар участок урманчылыгы җитәкчесе Ильяс Таңгатаров. — Үсентеләрне җирдә дым күбрәк булганда утыртсаң, аларның тиз арада алынып китүенә ышаныч зур. Шуңа да агач утыртуны урманда туфрак кардан ачылу белән башлауны хуп күрәбез.
Ә 2011 елның 14 маенда оештырылган беренче акциянең нәтиҗәләре чынлап та сизелерлек. Мәсәлән, агач үсентеләре утыртуда илнең 60 төбәгендә 200 меңнән артык кеше катнаша, 7 меңнән артык гектарда 25 миллион төп үсенте утыртыла.
Башкортстан — урман утырту буенча Бөтенрусия акциясендә даими катнашып килүче төбәкләр исемлегендә. Урман хуҗалыгы министрлыгыннан алынган мәгълүматларга караганда, быел республикада, тоташ алганда, дәүләт урман фондында — 300 гектарда, шәһәр һәм авыллар биләмәләре җирләрендә 45 гектарда бер миллион төп агач үсентесе утырту планлаштырыла. Урманнарны тергезүгә юнәлтелгән чараларда 10 меңнән артык кеше катнашуы көтелә, агач утыртуга, урман хуҗалыгы хезмәткәрләреннән тыш, табигать сөюче активист-волонтерлар, урындагы хакимият хезмәткәрләре, шулай ук студентлар һәм мәктәп укучылары чыгачак.
Бөтенрусия акциясен оештыручы сыйфатында, әлбәттә, республика Урман хуҗалыгы министрлыгы белгечләре чыгыш ясый. Быел бәйрәм төсен алган чара апрель азагында Авыргазы районында үтте, анда яшь үсентеләр утыртуда урманчылык тармагы ветераннары да катнашты.
Шунысы үзенчәлекле: Бөтенрусия урман утырту көне рәсми рәвештә 14 майга билгеләнсә дә, районнардагы урман хуҗалыкларында агач утырту апрель урталарында ук башланды.
— Бу чор безнең өчен игенчеләрнең язгы кыр эшләренә тиң, — ди бу уңайдан Уфа урман хуҗалыгы составына керүче Благовар участок урманчылыгы җитәкчесе Ильяс Таңгатаров. — Үсентеләрне җирдә дым күбрәк булганда утыртсаң, аларның тиз арада алынып китүенә ышаныч зур. Шуңа да агач утыртуны урманда туфрак кардан ачылу белән башлауны хуп күрәбез.
Читайте нас:
© 2019-2024 “KizilTan” электрон басмасы элемтә, мәгълүмат технологияләре һәм киңкүләм коммуникацияләр өлкәсендә күзәтчелек буенча федераль хезмәт тарафыннан теркәлгән.
Теркәлү саны: 2019 елның 24 маендагы Эл сериясе № ФС 77-75682.
Басманың яшь категориясе 12+
___________________
Сетевое издание «KizilTan» зарегистрировано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций (РОСКОМНАДЗОР)
Регистрационный номер: серия Эл № ФС 77-75682 от 24 мая 2019 г.
Возрастная категория издания 12+
Гамәлгә куючылары: Башкортстан Республикасы Матбугат һәм киңкүләм мәгълүмат чаралары агентлыгы, Башкортстан Республикасының “Республика Башкортостан” Нәшрият йорты дәүләт унитар предприятиесе.
____________________
УЧРЕДИТЕЛИ: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан, Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом «Республика Башкортостан».
Баш мөхәррир Фаил Камил улы Фәтхетдинов.
Кабул итү бүлмәсе телефоны: 8 (347) 272-13-61.
___________________
Главный редактор: Фатхтдинов Фаил Камилович.
Телефон приемной: (347) 272-13-61.
Телефон
8(347)272-13-61
Электрон почта
kyzyltan@mail.ru
Адресы
450079, Уфа шәһәре, Октябрьнең 50 еллыгы урамы, 13 нче йорт
Реклама хезмәте
8(347)272-62-27
Хезмәттәшлек
8(347)272-62-27