Властьның ниндилеге халыкның якланганлыгыннан күренә

— Эльвира Рәшитовна, Сез җитәкләгән Үзәк, нигез­дә, халыкның мәшгульлеге мәсьәләсен хәл итү, эшсез­ләрнең башка урыннарга күченеп булса да эшле булуына ярдәмләшү, хезмәт базарына кагылышлы мәгъ­лүматны халыкка җиткерү белән шөгыльләнә. Бүген, эшсезлек күренеше гадәтигә әверелгән заманда, бу социаль киеренкелекне киме­түдә тагын ниләр эшләнә?

— Сез әле санап үткән бурыч-максатлардан тыш, без­нең Үзәк вакансияләр базасын даими тулыландырып торуны, яшь белгечләрнең стажировка үтүен, һөнәри укытуны, бүген базар таләп иткән яңа һөнәр­ләр үзләштерүне, эшчеләрнең квалификациясен күтәрүне, тагын да башка мәсьәләләрне хәл итүне тормышка ашыра. Әлбәттә, боларга ирешү җиңел түгел һәм без хезмәттәшләрем белән моның төрле юлларын табарга тырышабыз. Шул ук вакан­сияләр базасын булдыруны гына алсак та, республика күләмендә мондый нәти­җә­ләргә ирешү өчен без эш бирүчеләр белән аңлату эш­ләре алып барабыз, даими рәвештә “түгәрәк өстәл”ләр үткәрәбез, авылларга чыгабыз. Эш бирүчеләргә килгәндә, алар хәзер безнең Үзәккә мондый мәгълүматны үзләре вакытында тапшырырга бурычлы. Ләкин “тиеш” дип кенә утырсак, нәтиҗә дә булмас иде. Бу эштә безгә, әлеге мәсьәләнең бөтен мөһимлеген яхшы аңлап, район хакимияте, аның җитәкчесе Илдар Гарифуллин шәхсән ярдәм итеп тора. Шуларның нәтиҗәсе буларак, былтыр без өч тапкыр вакансияләр ярми­нкәсе үткәрдек.

— Сез миңа биргән мәгъ­лүматтан күренгәнчә, әле районның вакансияләр базасында 105 эш урыны бар, шул ук вакытта 129 кеше эшсез булып теркәлгән. Нигә соң әлеге вакансияләрне биләргә ашкынып бармыйлар: һөнәрләре туры килмиме, әллә инде аларны хезмәт хаклары канәгатьлән­дер­миме?

– Бу сәбәпләрнең икенчесе хакында әле сүз дә йөрми. Иң беренче чиратта, әйткәнегезчә, тәкъдим ителгән эш урынна­рының эшсезләрнең һөнәренә туры килмәү. Аннары, даими эше булмаган­нарның күпче­леген, якынча 70 процентын, хатын-кызлар тәшкил итә. Аларның авыл җирендә яшә­вен, ә тәкъдим ителгән эш урыннарының башка авылларда һәм район үзәгендә булуын исәпкә алсак, анда барып-кайтып йөрү мөмкинлеге булмавы аңлашыладыр.

— Һөнәрләре туры килми, дигәннән. Эльвира Рә­ши­товна, эшсезләрнең 6 проценты гына пенсия алды яшендәгеләр, аларның инде буыннары каткан, яңа һө­нәргә өйрәтеп булмый, ди-гәнрәк фикер йөрткән очракта, 43 проценты – 18-29 яшь­тәгеләр. Алар, миңа үз һөнә­рем буенча эш давай, дип ятамы, әллә инде яңа һөнәр­ләрне теләп үзләш­терәме? Гомумән, район оешмалары бүген нинди белгечләргә кытлык кичерә?

— Былтыр безнең Үзәк юлламасы белән 24 кеше өстәмә һөнәри белем алуга җибә­релде, еллык планны бу юнә­лештә тулысынча үтәдек. Билгеле булуынча, район үзәгендә һөнәрчелек-техник белем бирү уку йорты – лицей эшли. Үткән елдан башлап анда, авыл хуҗалыгы белгечлекләреннән тыш, сатучы, пешекче, пекарь, ә быелдан килешү буенча урман сәнәгате белгечләре әзер­ләнә башлады. Район җир­легендә укыту мөмкинлеге булмаганнарны Бөре, Уфа шәһәр­ләренә җибәрәбез. Гому­мән алганда, вакансияләр базасындагы мәгълүматка ярашлы, моңа кадәр без бухгалтер, кадрлар буенча инспектор, секретарь-эш башкаручы, парикмахер, пешекче, персонал буенча менеджер, электр һәм газ белән эретеп ябыштыручы, электромонтер, слесарь-электрик белгечлеклә­ре буенча укыттык, декретта утыручы ике хатын фельдшер һәм укытучылар әзерләүче программалар буенча белем­нәрен камилләш­терде.

— Сез җитәкләгән Үзәк­нең психологик ярдәм дә күр­сәтүе аңлашылып бетми, бу сезнең турыдан-туры бурычыгыз түгелдер бит?

— Без югарыдан кушканны гына эшләргә күнекмәгән, гәрчә бу сүзләр бераз пафослы яңгыраса да. Район хакимияте башлыгы Илдар Вил улы әйтүенчә, һәркем үз эш урынында эшчәнлекнең яңа төр­ләрен, яңа мөмкинлекләрен эзләргә, табарга, гамәлгә ашырырга тиеш, чөнки бүген заман икенче, ул һәркемнән яңача фикерләү, урысча әйтсәк, инициатива күрсәтүне таләп итә. Былтыр безнең Үзәк белгеч­ләре 353 кешегә психологик ярдәм, һөнәри юнәлеш бирү һәм социаль күнектерү буенча хезмәтләр күрсәтте. Эшсезләр­не хезмәт базарында социаль күнектерү эше аерым да, төркемләп тә оештырылды. Бу юнәлештә үткәрелгән семинарлар һәм тренинглар нәти­җәсендә эшсезләр эш эзләү юлларын һәм ысулларын үз­ләш­терә, без аларны эш бирүче белән әңгәмә вакытында, яңа коллективта эш башлап җибәргән чорда үз-үзен ничек тотарга өйрәтәбез, чөнки яшьләребезне бу нәрсәләргә беркайда да укытмыйлар, өйрәтмиләр.

— Әле Сез, Эльвира ханым, һөнәри юнәлеш бирү­не дә телгә алдыгыз. Ялгышмасам, сүз мәктәп уку­чы­ларына шундый юнә­леш бирү буенча эшчәнлек турында бара. Хәзер инде бу эш тә Мәшгульлек үзәгенә йөкләтелдемени?

— Югарыда әйтеп үткәнем­чә, бу да безнең яңа башлангыч, яңа проект. Мин үзем электән дә мәктәп укучыларына һөнәри юнәлеш бирү эшен алар 11нче сыйныфка җиткәч түгел, ә күпкә иртәрәк башлау яклы идем. Шуңа да моны без 7нче сыйныфтан ук башларга булдык һәм дөрес эшлибездер дип уйлыйм. Урта мәктәп тә­мам­лау яшенә җитеп тә, килә­чәктә кем булырга тели­сең, дигән сорауга җавап бирә алмыйча, җилкә сикертеп кенә куйган балаларны күп күргәнем бар. Шуңа ул бу сорау, һөнәр турында иртәрәк уйлана башларга, төрле һөнәрләр белән якыннан таныша торырга тиеш. Безнең үзебезнең автобус бар, шуның белән, төрле белгечләр алып, авыл мәктәп­ләренә барабыз, сыйныф сәгатьләре үткәрәбез, ата-аналар җыелышында катнашабыз, ачык ишекләр көннәре оештырабыз. Алай гына түгел, укучыларны төрле предприятие һәм учрежде­ниеләргә алып барабыз, эш урыннары, һөнәр үзенчәлек­ләре белән якыннан таныштырабыз. Балаларда нинди дә булса һөнәргә кызыксыну уяту өчен кулдан килгәннең барысын да эшләргә тырышабыз. Аннары, ул предприятие һәм оешма җитәк­челәре үзләре дә яшь алмаш әзерләүгә кызыксыну белде­рер­гә тиеш бит.

— Белдерәләрме соң?

— Белдерәләр. Башлангыч, урта һәм югары һөнәри уку йортларын тәмамлаган белгеч­ләрне пред­приятие­ләрдә стажировка үткәрү буенча безнең тарафтан актив эш алып барыла. Мәсәлән, соңгы ике елда Э. Сәетгалин һәм Э. Акузин шәхси пред­приятиеләрендә, “Земкадастр” һәм “Архитектура-Караидел” җәмгыять­лә­рендә сигез кеше стажировка үтсә, шуларның өчесе аларда соңыннан даими эшкә урнашты.

— Белүемчә, соңгы елларда Караидел районы үзәгендә дә, авылларда да шәхси предприятиеләр ачыла, аларда эш урыннары булдыруга хакимият җи­тәкчелеге тарафыннан зур игътибар бирелә. Бу сезнең эшчәнлеккә дә уңай йогынты ясый, эшсезләр эшле-ашлы була. Шундый предприя­тиеләрдән кайсыларын уңай яктан телгә алыр идегез?

— Әйе, район җирлегендә яңа предприятиеләр ачылу барыбыз өчен дә шатлыклы күре­неш. Аларның уңышлы эшләп китүе, яңа эш урыннары булдырылу исә икеләтә сөенеч. Былтыр, мәсәлән, “УфаЛесПром” җәм­гыятендә җитеш­терү куәтләре арту сәбәпле, яңа эш урыннары булдырылды һәм анда бүген 53 кеше эшли. Янбәк авылында өстәмә агач хәзерләү участогы ачылгач, янә 8 кеше эшле булды. Ш. Карамовның ярма цехында, “Техноспецсервис”, “ЮрюзаньЛес” һәм “Азатлык” җәмгыять­ләрендә, Фәнил Юнысовның Шамрат авылындагы “Альфа” туристик базасында һәм Николай Поря­динның арболит блоклар җитештерү цехында да эшче куллар таләп ителү шатландыра.

Шунысы да мәгълүм булсын: яңа эш урыннары ачылу белән кызыксынучылар, без­нең Үзәккә килеп, бинабызда урнаштырылган мәгълүмат киоскысыннан да белешмәләр алала.

Гомумән, “Башкортстан Рес­публикасында хезмәт базарын көйләү һәм халыкның мәшгульлегенә ярдәм итү” һәм Хөкүмәт карары белән расланган “2013-18 елларда Башкортстан Республикасы халкының мәшгульлегенә ярдәм” программаларын гамәлгә ашыра барып, безнең Мәшгульлек үзәге үзенә йөкләтелгән бурычларны үтәп, киләчәккә яңа максатлар куеп эшли.

— Бай эчтәлекле әңгәмә өчен Сезгә зур рәхмәт, Эльвира Рәшитовна! Чын-чыннан район халкы мән­фәгать­ләрен хәстәрләп эшләүче коллективыгызга уңышлар телибез!

— Үзегезгә дә рәхмәт!