Изгелек кылып яшик!

Республикада хәйрия эш­чән­леге ни дәрәҗәдә нәтиҗәле оештырылган? Әлеге эшчән-лектә төп өстенлекләр кайсы юнәлешләргә бирелергә тиеш? Хәйрия акчаларын җәлеп итүгә бәйле нинди мәсьәләләр бар? Аларны хәл итү җәһәтеннән дәүләт дәрәҗәсендә нинди чаралар күрү таләп ителә? Утырышта шушы һәм башка мәсьәләләр буенча җитди фикер алышу булды.

Әйтергә кирәк, утырышта Рөстәм Мәрданов билгеләвен-чә, хәйрия эшчәнлеге буенча республика утырышын үткәрү урыны итеп Учалы районы очраклы гына сайланмаган.

— Районда хәйриялек эшчән­легенә булышлык итү җәһәтеннән комплекслы эш алып барыла һәм бу юнәлештә Учалы районында тупланган уңай тәҗрибә башка муниципалитетлар өчен дә яхшы үрнәк була ала, дип исәплим. Аерым алганда, районда Хәй­рия буенча совет оештырыл­ган. Аның составына депутатлар, предприятиеләрдән, иҗтимагый оешмалардан вә-килләр һәм малтабарлар кер­гән. Җыелган хәйрия акчалары мәгариф, сәламәтлек саклау, мәдәният һәм спорт учрежде­ние­лә­ренә, балаларга, ветераннарга, инвалидларга, күп­балалы һәм аз тәэмин ителгән гаиләләргә ярдәм йөзеннән тапшырыла, — диде Рөстәм Мәр­данов.

Социаль җаваплылык һәм киң­күңеллелек үрнәген район­ның сә­нәгать пред­прия­тие­лә­ре дә күр­сәтә. Мәсәлән, “Башкортстан алтын чыгару компаниясе” районның төньяк өле­шендәге авыл биләмә­ләрен, алардагы социаль уч­режде­ние­ләрне шеф­лыкка алган. Учалы тегү фабрикасы мәктәп­ләргә һәм балалар бак­чала­ры­на ярдәм күрсәтә. “Урал таш­лары” предприятиесе мә­дәни-спорт чараларының даими иганәчесе булып тора. Ветераннар советы, Әфган­стан­дагы һәм Чечнядагы хәрби хәрәкәтләр ветераннары советы, дини оешмалар да даими рәвештә аның ярдәмен тоя.

Районның социаль үсеше­нә Учалы тау-баектыру комбинаты да зур өлеш кертә. Уты­рыш алдыннан анда катнашучылар комбинат карамагында булган Терешкова исемендәге “Калкан” балалар савыктыру лагере белән танышты. Былтыр гына да предприятие әлеге лагерьны карау-тотуга 25 миллион сум юнәлткән. Моннан тыш, район­ның “Ләйсән”, “Крисстал” бию коллективлары, “Горняк” хоккей һәм “Горняк” мотоклубы” спорт-техник клублары да комбинатның хәстәр­лекле канаты астында яши.

Учалы районы предприя­тие­лә­ренең чын-чыннан социа­ль җаваплы икәнлеген, бире­дә олы йөрәкле, киң күңелле кешеләр эшләвен утырышта катнашучылар сәламәтлек, мөмкинлекләре чикле балалар һәм үсмер­ләрнең “Росинка” реабилитация үзәгендә булганда да күрде. Соңгы елларда гына да үзәккә ярдәм йөзен­нән предприятие-оешмалар һәм урын­дагы халык 400 мең сум юнәлткән.

Гомумән, Учалы районы хакимияте башлыгы Фәрит Дәүләтгәрәев белдерүенчә, 2013-15 елларда район пред­приятиеләре тарафыннан 300 миллион сумлык хәйрия ярдә­ме күрсәтелгән. Районга өстә­мә финанс чаралары җәлеп итүдә ул, шулай ук, урындагы башлангычларга булышлык программасының мөһим инструментка әвере­лүен дә сызык өстенә алды. Бу җәһәттән утырышта катнашучылар караган, Учалы шәһәрендә төзелүче чаңгы-роллер трассасы дәүләт-шәхси партнерлыгын нәтиҗәле тормышка ашыруның ачыктан-ачык үрнә­ге булып тора. Аерым алганда, төзелешкә 2,5 миллион сум республика һәм шәһәр бюджетларыннан юнәлтелсә, 850 мең сумны урындагы халык җыйган, тагын да 4 миллион сумны предприятиеләр биргән. Гомумән, әлеге программа кысаларында узган вакыт эчендә районда 41,4 миллион сумга 43 проект тормышка ашырылган, әлеге акчаларның 8 миллион сумын — предприя­тие­ләр, 3,5 миллион сумын халык керткән.

Учалы районы хакимия­тенең грант конкурсларында катнашу тәҗрибәсе дә башкалар өчен яхшы үрнәк була ала. Бу җәһәттән 2013-16 елларда муниципалитет тарафыннан конкурсларда катнашуга 38 заявка җибәрелгән. Нәтиҗәдә, алар 8 миллион сумга 17 грант отканнар. Мәсәлән, былтыр “Культура России” федераль максатлы программасында катнашып, 1,2 миллион сумлык библиобус алганнар. Ахун авылы модельле китапханәсенең “Культурная мозаика” бөтен­русия конкурсында катнашуы исә 570 мең сум акча китергән. Быел Наталья Водянованың “Ачык йөрәкләр” фонды оештырган Бөтенрусия конкурсында катнашып, Учалы шәһә­ренең социаль приюты балалар уен мәйданчыгы төзү өчен 900 мең сум алган. Һәм Учалы районы үрнәгендә мондый мисалларны тагын да күпләп китерергә мөмкин.

Утырышта биредә тупланган алдынгы тәҗрибәне җен­текле өйрәнеп, һәр муниципалитетта эшкә кушу бурычы куелды. Бу җәһәттән Хезмәт һәм халыкны социаль яклау министрлыгы, хәйрия эшчән­леген үстерүгә бәйле тәҗри­бәне туплап, анализлап, республика муниципалитетлары өчен методик белешмә әзер­ләя­чәк.

Ә шулай да иң мөһиме — башкаларга изгелек кылу теләге, тәү чиратта, һәркемнең күңелендә булырга тиеш. Димәк, республикада хәйрия эшчәнлеген үстерү турында сүз алып барганда халык күңелендә миһер­банлылык тойгыларын тәрбияләү, аларны шушы изге эшкә дәртләндерү юнәлешенә дә җитди игътибар би­рергә кирәк.