Тикшерү эшләре барган чорда җәмәгатьчелек тә, җитәкчелек тә бер нәрсәгә игътибар итте. Имеш, башкалада йортлар арасында гаражлар күп, алар янындагы мәйданнар чүплек оясына әйләнгән. Һәртөрле адәм актыклары көн саен шунда эчәләр, наркотиклар кулланалар, караңгы вакытта алар яныннан үтеп йөрү куркыныч. Килешәм, шулай, университетта уку елларында без дә шундый гаражлар арасыннан йөргәли идек. Бала-чага, хатын-кызга гына түгел, ялгыз ир-атка да куркыныч булып китә торган иде. Эт-мазар, шикле бәндәләр килеп чыгар кебек. Бигрәк тә эчеп-тартып утырган компаниягә юлыксаң, бала йоннары кабара.
Дөнья булгач, гаражы да кирәк инде аның. Машинаңны каядыр куярга кирәк, иске суыткычыңны, чаңгы-велосипедыңны да фатирда саклап булмый, салкын карга кадәр бәрәңге, кәбестә, кишер ише көзге уңыш та шунда ята, кышкы яки җәйге тәгәрмәчләр дә балкон-лоджияләрдә тора алмый. Менә шулай кар базы, келәт, ремонт мастерское рәвешен алган гаражлар үрчеде дә үрчеде. Укучы бала фаҗигасе безнең игътибарны шуңа юнәлтте — тәртип юк икән бит алар арасында: ташландык юллар, караңгы, шикле бәндәләр ни белән генә шөгыльләнми. Хәзер шул гаражларны мәҗбүри күчертә башладылар. Кем бакчасына алып китә, кем сатып җибәрә. Безнең якта бакчачылык ширкәтләре байтак булгач, кайчагында күргәләргә туры килә “кайтып килүче” шундый гаражларны. “Очрашкан” саен күңелдә бер фикер чагылып уза: ниндидер өлкәдә тәртип булдыру өчен берәр коточкыч фаҗига кирәк микәнни ул?
Төп фикергә күчик. Баланы харап иткән җаһилне гомерлек төрмәгә хөкем иттеләр. Төрмәдә, ләкин исән бит. Аның күпме яшәячәген кем белгән: бер, ун, утыз елмы? Хәзер без сезнең белән, хөрмәтле укучылар, салым түли-түли шул кабахәтне ашатачакбыз, киендерәчәкбез, ятак бирәчәкбез, камерасын җылытачакбыз, авырса, дәвалаячакбыз. Улларыбызны армиягә җибәреп, төрмәсен саклатачакбыз, хезмәткәрләргә эш хакы түләячәкбез. Без моны, әлбәттә, сизмибез, ләкин чынында шулай, уй-фикердән качып булмый, игътибар итегез әле: Виолетта Токарчукның бөтен нәсел-нәсәбе дә шул ерткычны асрау өчен салым түли ич! Гуманизм дигән булып, үзебезгә каршы киләбез кебек! Әйтер сүзем шул: үлем җәзасына мораторийны бетереп, кире кайтарырга кирәк.