Башкортстан ышанычны аклады!

Башкортстанның бу дәрәҗәдә югары кунакларны үз тарихында моңа кадәр беркайчан да кабул иткәне булмаса да, аңлашыла, дөньякүләм чара­ларның төп әһәмияте анда катнашучылар саны белән түгел, саммитлар барышында кабул ителгән мөһим карарлар һәм килешүләр белән бәһаләнә. Бу җәһәттән дә ШОС һәм БРИКС саммитлары вакыйгаларга гаять бай булды. Тәүдә БРИКС саммитының төп нә­ти­җәләрен барлыйк.
Чара кысаларында ШОС һәм БРИКС илләре профсоюзлары форумы да үтте. Анда 18 ил проф­союзыннан 40 кеше катнашты. Форум эше тәмам­ланганнан соң БРИКС илләренең профсоюз берләшмәләре вәкилләре белән Русия Президенты Владимир Путин очрашты. Анда билгеләнүенчә, Русия башлангычы белән киләсе елның гыйнварында БРИКС илләре хезмәт һәм эш белән тәэмин итү министрларының Беренче конференциясе үтәчәк. Ул сыйфатлы эш урыннары булдыруга, социаль интеграция процессларын көйләүгә багышланачак.
Моңа кадәр исә БРИКСның Эшлекле Советы утырышында оешманың яңа үсеш банкын кору турында карар кабул ителде. Русиянең финанс министры Антон Силуанов аның Идарә­челәр советы рәисе итеп тәгаенләнде.
— Беренче чиратта, банк төп игъти­барны аны оештырган илләр­дә инфраструктураны үстерүгә юнәлтәчәк, – диде Антон Силуанов. — Банк акчасы Русия төбәкләренә, шулай ук Кырымга да җәлеп ителә алачак. Нәтиҗәле проектларга өстенлек биреләчәк. Атап әйткәндә, БРИКС банкына һәм эре инвесторларга югары тизлекле “Мәскәү –Казан” тимер юлы төзергә тәкъдим итәчәкбез. Гомумән, яңа банк капиталны кайтаруга ышанычлы нигез булып торучы күләмле инфраструктура проектлары белән кызыксыначак.
Банкны оештыруга зур көч салган Кытай Халык Республика­сы­ның финанс базарындагы хәлләр дә игътибар үзәгендә булачак.
Финанс форумында исә финанс институтларының төбәкләрнең алга китүенә, инновацияләр үсешенә һәм социаль тотрыклылыкка булышлык итүдәге роле, дөнья финанс сис­тема­сының актуаль мәсьәләләре тикшерелде. Атап әйткәндә, дәүләт-шәхси партнерлык кысаларында эре инфраструктура проектларын гамәлгә ашыру, инфраструктураның икътисад үсе­шендәге роле турында докладлар тыңланды.
БРИКС башлыклары саммит йомгаклары буенча мөһим документ — Уфа декларациясе кабул итте. Анда берләшмәнең үзара бәйләнеш мәсьә­ләләре буенча позициясе чагыла. Шулай ук, Уфада эш планына да кул куелды, анда 2016 елга БРИКС алдындагы күләмле бурычлар һәм арытабангы юнәлешләр чагылыш тапкан. Янә БРИКС­ның Икътисади партнерлык стратегиясе расланды.
Моннан тыш, Бразилия, Русия, Һинд­стан, Кытай һәм Көньяк Африка Республикасы башлыклары алдында мә­дәният өлкәсендә хезмәттәшлек турында хөкүмәтара килешүгә, Яңа үсеш банкы белән хезмәттәшлек итү буенча ниятләр турында меморандумга, биш дәүләтнең Чит ил эшләре министрлыклары арасында БРИКСның бердәм сайтын төзү уңаеннан үзара аңлашу турында меморандумга кул куелды.
Шанхай хезмәттәшлек оешма­сының 10 июльдә үткән киңәйтелгән уты­рышының көн тәртибенә исә ШОСны арытаба үстерү, дөньяда аның ролен ныгыту, халыкара һәм төбәкләр дәрә­җәсендә көнүзәк проблемалар буенча координацияне тирәнәйтү мәсьәләләре чыгарылды. Бу җәһәттән, Русия Президенты Владимир Путин белдерүенчә, Уфа саммиты, чын-чыннан, ШОСны үстерүнең яңа этабын ачты. Оешмага Һиндстан һәм Пакистанны кабул итү процедурасы башланды. Шул рәвешле дөньяның сәяси аренасында яңа “сигезле” барлыкка киләчәк. ШОСта диалог буенча партнер Беларусь Республикасы күзәтүче статусын алды. Бу хакта Русия Президенты Владимир Путин Башкортстанга халыкара чаралар эшендә катнашу өчен килгән Александр Лукашенко белән очрашу вакытында җиткерде. Моннан тыш, ил Башлыгы Әзербайҗан, Әрмән­стан, Камбоджа һәм Непалның ШОСка диалог буенча партнер статусында кушылуын белдерде.
Гомумән, Владимир Путин безнең партнерларыбыз булган илләрдә оешма белән кызыксыну артуын ассызыклады.
Саммит барышында бик күп җитди документларга, атап әйт­кәндә, “2025 елга кадәр ШОСны үс­терү страте­гиясенә”, “Уфа декла­рациясенә”, Җиңүгә 70 ел тулу уңаеннан белдерүгә, “2016-18 елларга ШОС әгъзалары булган дәү­ләтләрдә террорчылык һәм экстремизмга каршы көрәш” программасына, шулай ук чик буе хезмәт­тәшлек һәм наркотикларга каршы көрәш турында килешүгә кул куелды. Янә дә бер документ – тө­бәктә сәүдә һәм инвестицион бәй­ләнешләрне дәртлән­дерүгә юнәлгән ШОСның үсеш банкын һәм ШОС­ның үсеш фондын булдыру буенча эшне дәвам итүне күзаллый. Шанхай хезмәттәшлек оешмасының Яшьләр Советы исә ШОС телевидениесе каналын оештырырга, яшь буын вәкиле картасын булдырырга тәкъдим итте. Гомумән, Яшьләр Советы үз алдына ШОС илләренең яшь лидерларын дуслаштыру, спорт һәм мәгариф, мәдәният өлкәләрен­дәге бәйләнеш­ләрне ныгыту бурычы куя.
Йомгаклап нәрсә әйтергә? Уфада үткән ШОС һәм БРИКС саммитлары барышында дөньякүләм дәрәҗәдә мөһим әһәмияткә ия шулкадәр күп документлар кабул ителде ки, берьюлы аларның барысының да асылына төшенү дә авыр. Бер нәрсә хак: инде якын чорда без аларның чагылышын дөнья күләмендә партнер дәүләтлә­ребез арасындагы мөнәсәбәттә, шул исәптән турыдан-туры үзебезнең тормыш-яшәешебездә дә күрә башлаячакбыз. Ә инде шушы кадәр мәртәбәле халыкара форумнарны, ил Президенты Владимир Путин һәм күпсанлы чит илләр кунаклары белдерүенчә, тел тидергесез дәрәҗәдә, югары әзерлек белән лаеклы кабул иткән Башкортстан һәм аның башкаласы Уфа инде бүген үк бөтен дөнья телендә. Бу җәһәттән, республика җитәкчелеге саммитларга бәйле инвестицион эшчәнлекне бер­мә­бер җанландыру бурычы куйса, бу максатка да мотлак икеләтә, хәтта өч­ләтә ирешелер, шәт. Янә дә шул: мондый халыкара дәрәҗәдәге чаралар Башкортстан җирлегендә соңгысы булмаячак. Бу хакта Русия Президенты Владимир Путин Башкортстан җитәк­челегенә һәм халкына кунакчыллык һәм югары дәрәҗәдә әзерлек өчен рәхмәт белдереп, саммитлардан соң үткәрелгән матбугат конференциясендә җиткерде.
— Биредә югары дәрәҗәдәге чаралар оештыру өчен барлык шарт­лар да тудырылган. Республика җитәк­челеге белән сөйләш­кәндә бу хакта да уйланачакбыз, төбәктә спорт һәм башка, шул исәп­тән сәяси чаралар үткәрү мөмкин­леген күз уңында тотачакбыз, — диде ил җитәкчесе.
Бер сүз белән, ШОС һәм БРИКС кына түгел, әлеге халыкара оеш­маларның Уфада үткән саммитларына бәйле Башкортстан да яңа үсеш этабына чыга. Ә бу исә иҗти­магый-сәяси, социаль-икътисади һәм рухи-мәдәни өлкәләрдә бөтен­ләй башкача үсеш вәгъдәләгән кебек, безнең һәркайсы­быздан — иң югары җитәкчедән алып, гади хез­мәткәргә кадәр — икеләтә, өчләтә тырышлык һәм нәтиҗәлелек тә таләп итә. Көтелгән нәтиҗә шул очракта гына булачак.