Салалар да калалардан калышмасын!

Тулаем авыл хуҗалыгы продукциясе җитештерүдә республикада алдынгылар рәтендә баручы Туймазы районында бу мөһим кампания оешкан төстә үтә. Төбәк дәүләт статистика бүлегендә әйтүлә­ренчә, быелгы чарада мәгълүмат җыюда һәм аларны эшкәртүдә компьютер техноло­гияләре киң кулланыла.

— Бездә бүген 8 инструкторлык участогы эшли, ә акциядә турыдан-туры 46 исәп алучы катнаша, — ди Туймазы районында авыл хуҗалыгы исәбен алу мәсьәләләре буенча вәкил Рәйсә Дебердеева. —Муниципалитетның биләмәсе зур булганлыктан һәм төбәктә агросәнәгать комплексы яхшы үсешкәнлектән, эш күләме зур. Шуны күз уңында тотып, без җир биләмәләре булган һәм авыл хуҗалыгы про­дукциясе җитештерү белән шөгыль­ләнүче авыл һәм шәһәр халкының исемлеген алдан төзеп куйдык.



Районда барлыгы 18923 шәхси хуҗалык теркәлгән, шәһәрдә исә 7104 хуҗалык берәмлеге булуын ачыкладык, авыл хуҗалыгы пред­прия­тиеләре һәм оешмалары исә 99га тула. Алар тутырылган исәп алу кәгазьләрен үзләре статистика органына тапшырырга бурычлы. Авылларда безнең хезмәткәрләр һәр шәх­си хуҗалыкта булырга тиеш. Шәһәр җирендә исәп алу 1546 объектка кагылачак. Моннан тыш, безнең сораштыручылар, 55 крестьян-фермер хуҗалыгы башлыклары белән очрашып, алардан тиешле мәгълүматлар алачак. Безгә районда бакчачылык һәм яшел­чә­челек буенча 185 берләшмә булуы да билгеле. Аларда исәп алучылар һәр унынчы участокка кереп чыгачак.

Безнең хезмәткәрләр шушы бурычны аткарып чыгуга бик тә җаваплы карый. Кампа­ниянең тәүге атнасында алар 3 мең объектта булып, мәгъ­лүматлар алырга өлгерде. 33 исәп алучыбыз планшетлар ярдәмендә эшли. Алар файдаланган электрон төрдәге программага һәр шәхси хуҗа­лыкның адресы кертелгән. Яңа технологияләрне куллану төгәл исәп алуда барыбызның да эшен җиңеләйтә. Нормада каралганча, һәр исәп алучыга 460 шәхси хуҗалыкны йөреп чыгарга туры киләчәк. Ләкин бездә тыгыз утыручы авыл биләмәләре дә бар. Шуңа кайберәүләргә 500дән артыграк объектка маршрут кә­газьләре бирелде. Акция барышы күрсәтүенчә, безнең исәп алучылар шул норманы уңышлы үти, көненә алар дистәдән артык ихатадан тиешле мәгълүматлар җыя.

Әлбәттә, тәүге мәлдә төрле катлаулы хәлләр дә булгалады, әмма тора-бара барыбыз да норматив документлар буенча эш итәргә күнектек. Кирәкле консультацияне исәп алучылар һәм инструкторлар — бездән, ә без Уфадан алып торабыз. Минем уң кулым, урынбасар Нәсимә Зәйнул­лина эксперт-белгеч ролен ешь кына үзенә ала. Ул авыл хуҗа­лыгы исәбен алуда элек­тән зур тәҗрибә туплаган. Статистика бүлегенә авылдан килгән бөтен отчетлар да аның кулы аша үтә.

Рәйсә Дебердееваның эш өстәлендәге исәп алу кампа­ниясендә катнашучылар хез­мәтен дәртләндерүгә кагылышлы белешмә дә бездә зур кызыксыну уятты. Исәп алучыларга бер объектта булган өчен 54 сум түләнә икән. Әгәр дә ул маршрут кәгазендәге теге яки бу ярдәмче хуҗалык турында мәгълүматлар бир­мәсә, ул шушы акчадан колак кага. Нормасын үтәгән очракта, ул кампания чорында 30 мең сум һәм аннан да артыграк акча эшләп алачак.

Әйе, акцияне уңышлы үткәрү анда катнашучыларның тырышлыгына һәм өлгер­ле­генә бәйле. Туймазы индустриаль колледжында урнашкан 1нче участокның инструкторы Надежда Еромайчева заманында предприятиедә баш бухгалтер булып та эшләгән. Ни дисәң дә, җаваплы бу кампа­ниядә исәп-хисап эшен яхшы белүче кадрлар кирәк. Надежда Евгеньевна сораштыручыларга үзенең төпле киңәшлә­рен бирә. Без аның белән соңын­нан Илчембәт якларына юлландык. Ниятебез андагы исәп алучы, мөһим чарада үзен тик яхшы яктан күрсәтергә өлгер­гән, авылдашлары белән уртак тел таба белүче Сәфинә Шәм­сетдинова­ның эше белән якыннан танышу иде.

— Мин җитәкләгән 1нче инструкторлык участогы зур гына, аңа Илчембәт һәм Иске Туймазы авыл Советлары билә­мәләре, шәһәр бистәләре керә,— диде юлдашым Еромайчева. — Бездә алты исәп­ләү участогы бар. Илчембәт авыл муниципалитетында —747, ә Иске Туймазыда 914 шәхси хуҗалык теркәлгән. Сәфинә Габделхак кызы – кичә 16 ихатада булган. Шәһәрдәге 3нче участоктан Эмма Ка­дыйро­ва­ның эше дә мактауга лаек, ул да көндәлек нормасын арттырып үти.

— Ишетеп калуымча, исәп алу акциясендә катнашучылар ниндидер катлаулы хәлләргә дә юлыга икән.

— Күп кенә кешеләр шушы кампаниягә сагаебрак карый, сез бездән мәгълүматлар алып, соңыннан салым түлә­тергә килгәнсездер, шуңа исәп алуны үткәрә торгансыздыр, диләр. Төшендерергә, мондый шик тотуыгыз урынсыз, бөтен мәгълүматлар да сезнең сүз­ләр буенча язып алына, дип аңлатырга һәм үгетләргә дә туры килә. Кайберәүләр ихаталарына да кертми, капка алдында гына сөйләшергә туры килә.

Илчембәт авылында исәп алучы Сәфинә Шәмсетдинова тәүге 8 көндә 96 объектта булган. Халык белән очрашып сөйләшүдә аңа инде 27 ел урындагы мәктәптә башлангыч сыйныф балаларына белем бирүе, тел остасы булып танылуы да ярдәм итә торгандыр.

— Авылыбызда күркәм иха­талар, матур тормыш көтүче кешеләр күп, — ди ул. — Аларга керсәң, күңел шатлана, кәефең күтәрелеп китә. Әмма дөньясын төзеклән­дермәгән, ялкаулыкка бирелгән кешеләр дә бар. Бигрәк тә яшьләрнең ваемсызлыгын күреп, кайчак йөрәк әрни.

Авылның Мичурин урамында яшәүче өлкән яшьтәге Рузилә апа һәм Сабит абый Фәрхетдиновлар исәп алучыны якты йөз белән каршы алды. Дөньяларының матурлыгыннан, төрле җиләк-җимеш үскән бакчаларын бер сәхрәгә әйләндерүләреннән аларның уңган­лыгы һәм булдыклылыгы күренеп тора. Яхшы күңелле кешеләрдән сораштырып, ки­рәкле мәгълүмат алу да Сә­финә Габделхак кызына бернинди авырлык тудырмады.

— Инде сигезенче дистә­безне тутырырга да күп калмады, — ди Рузилә Мөхәммәт­җан кызы. — Шуңа хәзер мал тотмыйбыз. 70 яшемә хәтле өч сыер саудым. Бакчада бәрәңге, төрле яшелчә, җиләк-җимешне үзе­без өчен үстерә-без, базарга йө­реп сатканыбыз юк. Витаминлы продукция белән балаларны сыйлыйбыз. Ә безнең пай җирләрен “Куш-Бүләк” җәмгыяте арендага алып файдалана. Ләкин шуның өчен аз түлиләр. Салымын күчергәннән соң икебезгә 5 мең сум биргән булалар. Уңдырышлы 10 гектар җирнең бәясе шулай түбән булырга тиеш түгелдер сы­ман...

Исәп алучы Фәрхет­динов­лар хуҗалыгында булганнан соң икенче объектка юл тоттык. Бу җаваплы кампа­ниядә аның эш күләме зур. Илчембәт авылы тулысынча аңа берке­телгән, шулай ук Япрыктагы — 60, Бәйрә­кәтү­бәдәге 44 шәхси хуҗалык аның маршрут кәгазенә кертелгән.

— Эшебезнең мөһимлеген яхшы аңлыйбыз, шушы исәп алу акциясе дәүләт органнарына авыл хуҗалыгын үстерү перспективасын күзалларга ярдәм итәчәк, дип уйлыйбыз. Бер дә юкка гына ул “Авыл – тәртиптә, ил — муллыкта” дигән девиз астында үткә­релми, — диде безнең белән хушлашканда Сәфинә Габделхак кызы.