+1 °С
Кар
Гәзиткә язылуVKOKTelegram
Барлык яңалыклар
Юбиляр
2 апрель 2021, 09:57

Бал бабай хикмәтләре

Роберт Минәҗев умартачы шөгыленә гомер буе тугры калды.

Роберт Минәҗев умартачы шөгыленә гомер буе тугры калды.

Роберт Минәҗев 1972 елда Совет Армиясе сафларында хәрби хезмәтен тәмамлап кайтканда Краснокама районы яңадан оешкан гына була. Шуңа ул, районның соңгы 50 еллык тарихы минем күз алдымда үтте, дип хаклы рәвештә әйтә ала.

Роберт Бачкыйтау авылында туып-үсә. Авылда башлангыч мәктәп тәмам­лаганнан соң күршедәге Яңа Янъегет сигезьеллык мәктәбенә йөреп укый башлый. Ул елларда мәктәп­ләрдә әлеге кебек интернатлар да, автобуслар да булмый. Шуңа балалар һәркөн таңнан торып 5 чакрым араны җәяүләп атлап мәктәпкә ашыга һәм дәресләр тәмамлангач кире өйләренә кайта. Болай йөреп уку тәмам ялыктыра һәм сигезенче сыйныфны тәмам­лаган үсмер Нефтекама шәһәрен­дәге 38нче һөнәрчелек училищесына укырга керә. Ике ел укып, эретеп ябыштыручы һөнәрен үзләштер­гән яшьләрне “Башнефтепромстрой” трестының 2нче төзелеш оешмасына эшкә җибәрәләр.
Нефтекамадагы ясалма күн комбинаты республиканың комсомол-яшьләр удар төзелеше дип игълан ителгән була. Биредәге күп эшләрне 2нче төзелеш оешмасы коллективы башкара.
Биредә эшләгән чорда Роберт Минәҗев хәрби комиссариат тәкъдиме буенча авто­мәктәп тәмамлап, шофер һө­нәре алырга да өлгерә.
Хәрби хезмәтне Байкал аръягы хәрби округында үтә. Ул хезмәт иткән мотоукчылар полкы Совет-Кытай чиге буендагы Мирный станциясе янында урнашкан була.
– Ул вакытта безнең ил белән Кытай Халык Республикасы арасындагы мөнәсәбәтләр бик киеренке иде. 1969 елда Даманский утравында булган канлы вакыйгаларны өлкән буын әле дә хәтерли торгандыр. Шулай булуга карамастан, Мәскәү – Пекин поезды безнең станция аша көн саен үтә иде, – дип хәтерли Роберт Камалетдин улы.
Роберт Минәҗев полкның ремонт ротасында йөк автомобиле водителе булып хезмәт итә. 1971 елның җәендә полктан берничә шоферны Алтай краена урып-җыю эшләренә җибәрә­ләр.
– Андагы табигать бездә­гедән аерылмый диярлек. Тик җирләре кара туфраклы. Шуңа ул вакытта ук ашлык культура­ларының һәр гектарыннан 30-40 центнер уңыш алалар иде, – дип хәтерли әңгәмәдәшем.
Армиядән кайткан егет шәһәрдә эшкә урнашып, җиңел­рәк тормышта да яши алыр иде, әлбәттә. Ләкин әтисе – Бөек Ватан сугышы ветераны, озак еллар МТСта тракторчы, аннары трактор бригадасы җитәкчесе булып эшләгән Камалетдин ага Минәҗев үзенчә хәл итә.
– Кәчәү авылында “Сельхозтехника” район берләшмәсе оештырыла. Тракторчыларга һәм шоферларга зур кытлык. Директоры бик яхшы кеше. Эшкә шунда башларсың, – ди һәм икенче көнне үк Робертны җитәкләп диярлек берләшмә конторасына алып килә.
Камалетдин Зариф улының гаилә­сендә дүрт ул үсә. Аларны ул кече яшьтән үк хезмәт сөючән, олыны – олы, кечене – кече итәргә өйрәтеп үстерә. Шуңа малайлар өчен әти сүзе һәрчак закон була.
“Сельхозтехника” берләш­мәсе коллективы район икътисадын аякка бас­тыруга һәм үстерүгә зур өлеш кертте. Ул елларда йөк автомобильләре җитми иде. Шуның өчен во­дительләргә көнне төнгә ялгап эшләргә туры килде.
Хезмәт көне башлануга Уфадагы кирәкле оешмага барып җитү өчен иртәнге сәгать 5тән дә соңламыйча юлга чыгарга туры килә иде. Кичен бик соңлап кына кайтып керәләр дә, иртән тагын юлга чыгалар.
Моңа өстәп иртә яздан кара көзгәчә дигәндәй колхозларга язгы басу эшләрендә, мал азыгы хәзерләүдә, уңыш җыюда ярдәмләштеләр. Урып-җыю чорында көнозын комбайннан ындыр табагына ашлык ташып, төнгә каршы элеваторга юл тоталар иде. “Сельхозтехника” район бер­ләш­мәсендә эшләгән чорда Роберт Минәҗев барлык хуҗалык­ларны да йөреп чыкты.
Эш авыр булса да, ул елларда хезмәт иясе – хөрмәт иясе иде. 1976 елның октяб­рендә Авыл хуҗалыгы эшчән­нәре көне уңаеннан Роберт Минәҗевны “Сельхозтехника” район берләшмәсенең Мактау грамотасы белән бүләклиләр. Тагын 2 елдан соң районның Мактау грамотасын тапшыралар. Тагын 1 елдан соң республика Министрлар Советы Роберт Минәҗевны Мактау грамотасы белән бүләкли һәм аңа “1979 елда авыл хуҗалыгы йөкләрен ташу алдынгысы” дигән югары исем бирелә.
Алга китеп шуны әйтү дә урынлы булыр, хезмәт кенәгә­сендә аңа барлыгы 50 рәхмәт һәм акчалата бүләк бирелүе теркәлгән.
Булачак тормыш юлдашы Минзәлә Һади кызы белән дә алар эш вакытында танышалар. 1973 елның җәе эссе һәм коры була. Ләкин август туу белән туктаусыз яңгырлар башлана. Районда уңыш җыюны зур авырлык белән аткарып чыгалар. Республика Хөкүмәтенең махсус күрсәтмәсе нигезендә “Сельхозтехника” район бер­ләш­мәсеннән 5 шоферны Күгәрчен районына чөгендер ташуда ярдәмгә җибәрәләр. Алар арасында Роберт Минә­җев та була. Безнең води­тель­ләрне “Байрак” колхозына бил­гелиләр. Колхоз идарәсендә Роберт яшь кенә чибәр кызга игътибар итә. Күптән түгел генә укып кайтып, ул биредә бухгалтер булып эшли башлаган икән.
Бер ел үткәч ул Минзәләне Кәчәүгә алып кайта. Яшь гаиләгә барактан бүлмә бирәләр. Бер ел үтүгә кызлары Гөлнара, тагын биш елдан соң Гөлназ туа.
– Әткәй Малышев урамында участок алуда ярдәмләште һәм мин йорт сала башладым. Кызлар шул йортта үсте, – дип хәтер йомгагын сүтә Роберт Камалетдин улы.
“Сельхозтехника” район берләшмә­сендә эшләгән елларда Роберт Ми­нәҗев 1 класслы шофер булып үсеп җитә, намуслы тырыш хезмәте өчен аңа ике бүлмәле фатир бирәләр. Һәм ул үз гомерендә беренче шәхси автомобиль – “Запорожец” сатып ала. Аны сатып алу өчен партия райкомының беренче секретаре имзалаган күрсәтмә таләп ителә, дисәм бүген күпләр ышанмас, мөгаен.
Роберт Камалетдин улына үз гомерендә барлыгы 16 җиңел машина сатып алу бәхете елмая. Аларның дүртесе “УАЗ” машиналары була. Бүгенге көндә ул “Хёндай грета” авто­мобилендә йөри.
Күптән түгел Роберт абый белән аның туган авылы Бачкыйтауга Нәүруз бәйрәменә бардык. Һөнәр иясе белән өйрәнчек шофер арасындагы аерманы мин шунда күрдем. Юк, аны сөйләп аңлатып булмый, үз күзләрең белән күрергә кирәк!
“Сельхозтехника” район берләш­мәсен Кәчәүдән Яңа Нугай авылына күчерү башлангач, Роберт Камалетдин улы “Баш­электромонтаж” тресты­ның Нефтекамадагы участогына урнашырга мәҗбүр була.
Участок коллективы яңа төзелүче автозаводта, бораулау инструментлары заводында һәм мамык эрләү фабрикасында электр җиһазлары монтажлау белән шө­гыль­ләнә. Шулай ук Калтасы, Краснокама һәм Яңавыл районнарының колхоз-совхозларында терлекчелек комплекслары төзелешендә дә эшлиләр. Барлык җи­һазларны трестның Уфада урнашкан складларыннан ташыйлар. Йөк автомобильләре водитель­ләренә биредә дә вакыт белән исәпләшмичә эшләргә туры килә.
Ләкин илдә үзгәртеп корулар башлана. Ил җитәкчелеге эре пред­приятиеләрне ябу курсын алга куя. Имеш, үзебездә җитештерүгә караганда чит илләрдән сатып алу отышлырак. Ни сәбәпледер илнең икътисади, аеруча азык-төлек бәйсез­леге турында беркем дә уйламый.
1991 елда Роберт Минәҗев­ны Гадәттән тыш хәлләр министрлыгының Нефтекамада оештырылган бүлекчә­сенә эшкә чакыралар. Биредә ул махсус машина водителе булып 2011 елда лаеклы ялга чыкканга кадәр эшли. Бу урында Минзәлә ханымның да “Горгаз” системасында гомер буе бухгалтер булып эшләп, лаеклы ялга чыгуын искә алу урынлы булыр.
Әти-әниләренә охшап, Гөл­нара белән Гөлназ да тырыш, уңган кешеләр булып үсәләр. Икесе дә тормышта үз урыннарын табалар. Гөлнара юридик академия тәмамлый. Бүген ул полиция майоры. Кызы Азалина да әнисе юлыннан китәргә җыена. Әле ул Башкорт дәүләт универ­ситетының Нефтекама филиалында юрист булырга укый.
Гөлназ – бухгалтер-икътисадчы. Әлеге вакытта декрет ялында. Тормыш юлдашы белән өч ул тәрбиялиләр.
Минәҗевларның күпбалалы гаи­ләсе Бачкыйтауда зур булмаган авыл йортында яши. Шуңа Роберт һәрвакыт үсеп җиткәч зур йорт салу турында хыяллана.
Гадәттән тыш хәлләр министрлыгында эшләгән вакытта аңа бу хыялын тормышка ашыру мөмкинлеге туа. Чөнки анда водительләр туктаусыз чапмый – дежурлык үткәрә дә тиешле ял көннәренә китә. Мондый мөмкин­лектән файдаланып, Роберт Камалетдин улы кирпечтән ике катлы иркен йорт төзетә. Әлбәттә, аның күп эшләрен үз куллары белән башкара. Йорт хуҗа­сының 60 яшьлек юбилеен һәм өй туен бергә үткәрәләр.
Роберт Камалетдин улының тагын бер яраткан шөгыле – умартачылык турында сөй­ләмәсәм, аның турында сурәт­ләмәм тулы булмас кебек. Гомере буе, хәтта шофер булып эшләгәндә айлар буе командировкаларда йөрсә дә, ул аңа тугры кала.
– Әнием ягыннан дәү әтием гомере буе бал кортлары үрчеткән. Олыгая башлагач, бу эшкә мине дә җәлеп итә башлады. Һәм ул аны өлкәннәргә генә хас осталык белән тормышка ашырды. Мин 4 сыйныфны тәмамлаган җәйдә без аның белән корт күче “кундырып” алу өчен урманда ике умарта күтәрдек. Берсе – миңа, икенчесе – аңа атап. Минем умартага күч алданрак кунды. Дәү әтием аны ат арбасына утыртып, безнең бакчага китереп урнаштырды. Шул вакытта минем нинди горурлык белән йөргәнемне күрсәгез иде! – дип искә ала әңгәмәдәшем.
Йорт төзеп үзаллы яши башлагач, Роберт Минәҗев авылдагы умарталарын да Кәчәүгә күчерә. Бу вакытта алар дүртәү була.
Бүген исә ул тирә-якта иң тәҗри­бәле умартачыларның берсе исәпләнә. Җәен корт­ларның бал җыю чорында умарталарын Калтасы районының инде бетеп баручы Чумар авылына күчерә. Авыл тирәсендә үсүче урманнардан җыелган юкә балы югары сыйфатлы булуы белән аерылып тора. Ул кешегә салкын тигәндә бик файдалы. Юкә чәчкәсе коелганнан соң хуҗа умарталарын карабодай басуы янына күчерә. Карабодай балын исә шикәр чире белән авыручылар бик теләп ала.
Роберт Камалетдин улы Николо-Березовка авылында, Неф­текама һәм Агыйдел шәһәр­ләрендә үткәрелүче авыл хуҗалыгы ярминкәләрендә даими катнаша. Анда ул кәрәзле бал, тома балавыз һәм башка төр умартачылык продукциясе дә сата. Халык аларны бик теләп сатып ала. Чөнки алар яхшы сыйфатлы.
– Мин аларга йөрәк җылым­ны өстим бит! – дип елмая хуҗа.
Боларга өстәп Роберт Камалетдин улының ел саен дистәләрчә корт күче сатуын да әйтергә кирәк. Берничә ел элек хәтта Бишбүләк районыннан килеп 30 күч алып киткәннәр. Хәстәр­лекле умартачыдан алынган күчләр беренче елда ук үрчеп китә һәм хуҗаларын мул табыш белән куандыра.

Рим ӘХМӘТОВ.
Краснокама районы.
Читайте нас: