-3 °С
Болытлы
Гәзиткә язылуVKOKTelegram
Барлык яңалыклар
Юбиляр
21 гыйнвар 2022, 10:04

“Комбайнчы бит мин...”

Оста җитәкче, оештыручы Риф Хөснуллин бүген дә хезмәттәшләре белән тыгыз аралашып яши.

“Комбайнчы бит мин...”
“Комбайнчы бит мин...”
Авылда туып, авыл һавасын сулап, чирәмдә тәгәрәп үскән бала башка төрлерәк була... Аның күңеле нечкә, изгелек белән тулган. Ул кошлар телен дә аңлый, чишмә чыңлавына кушылып җырлый, болыннарда уйнаклап чабышкан колыннарга ияреп рәхәтләнеп йөгерә...
Әнә шулай авылда үскән егетләрнең берсе Риф Хөснуллин урта мәктәпне тәмамлагач, язмышын авыл хуҗалыгы белән бәйләргә ниятли. Шушы хыялы аны югары уку йортына алып килә. Ләкин башкаланың таштан тезелгән биек биналары, шау-шулы тормышына күңеле ятмый. Иртәнге авылны, чыбыркы тавышын сагына егет. Нәтиҗәдә, сагынудан нишләргә дә белмәгән Риф соңгы имтиханга кереп тә тормый, авылга кайтып китә.

Әйе, һәр нәрсәнең үз вакыты, диләр. Бәлки аның да шәһәр тормышын кабул итү вакыты җитмәгән булгандыр. Балтач районында туып-үскән егет 1957 елда Аскын авыл хуҗа­лыгы училищесында комбайнчы һөнәренә укып кайта. Шушы елда туган ягында комбайнчы ярдәмчесе булып эшли башлый. Тук башаклар, комбайн гөрелтесе мәңгелеккә хәтеренә кереп кала. Игенче иң кирәкле һөнәр икәнен аң­лагач, дүрт сезон урып-җыю кампаниясендә катнаша.
Адәм баласы һәр нәрсәгә өлгереп, бу эшнең кирәклеген аңлап килергә тиеш. Идарәдә Риф Шәрифгали улын колхоз исәбенә укытырга карар чыгаралар... Соңрак, Хөснуллин бу карарның үз тормышында иң дөрес, уйланылган адым булуын аңлый. 1961-66 елларда колхоз стипендиаты Башкорт авыл хуҗалыгы институтының механика факультетында укый. Аның студент елларыннан мө­һим бер вакыйгага тукталасы килә. III курсны тәмамлагач, студент авылга кайтып, комбайнда эшли башлый. Механик ярдәмчесе булып практика үтә. Урып-җыю тәмамлангач, район партия комитеты Хөснуллинны Ставрополь краена комбайннар алырга җибәрә. Үзенең әрсез­ле­ге белән, дипломатлык осталыгын кулланып, студент Хөснуллин районга 10 комбайн алып кайта. Бу районның авыл хуҗа­лыгын үстерүгә зур ярдәм була. Яшь кеше­нең гади эшче­ләрне аңла­вы, шул ук вакытта, тыңлый һәм тың­лата белү сәлә­те ачыла. Җәйге каникулларда авылда комбайнчы булып эш­ли. Бу турыда район гә­зитендә материаллар да чыга. Урып-җыю тәмамлангач, райком 3 кешене, шул исәптән Риф Хөс­нуллинны да Алтай краена ярдәмгә җи­бәрә. Анда да Хөс­нуллин алдынгылар рәтендә була, пре­мияләр алып, үрнәкле эшли.
Өч сезон урып-җыю кампа­ниясендә үзен бары уңай яктан гына күрсәтә ул. Укуын тәмам­лагач, туган “Урал” колхозына эшкә кайта. 1966 елның 1 августында баш инженер вазыйфасында җиң сызганып эшкә тотына. Колхозның техникасы бихисап. Йөк машиналары көн дә рейска чыгарга тиеш. Терлекчелек, сәүдә, урта мәктәп, дәваханә автомашиналары һәрвакыт төзек булырга тиеш. Моны колхоз рәисе генә түгел, халык таләп итә. Нәкъ менә шун­да Рифнең төпле җитәкче булачагын башлангыч партия оешмасы күрә. Төп бурыч — колхоздагы барлык техника төзек булырга тиеш. Бу — яңалык түгел, ә язылмаган закон. Запас частьләр һәрвакыт дефицит булды. Аны табуның үз серләре бар. Хөснуллин алты механизатор белән Харьков трактор заводына бара. Килешү нигезендә тракторларга бер вагон запас частьләр кайтарыла. 1970 елда баш инженер үзе генә бара һәм тагын бер вагон частьләр алып кайта, колхозда өр-яңа трактор барлыкка килә. Риф Хөснуллинның хезмәт нәтиҗәләрен райком күрә һәм 1972 елның 12 июнендә “Урал” колхозы рәисе вазыйфасына тәкъдим итә. Колхозчылар бу фикерне хуплап каршылый. Нәкъ шул елларда колхоз­чы­ларның өченче Бөтенсоюз съездында КПСС Үзәк Коми­тетының Генеральный секретаре Л. И. Брежнев үзенең чыгышында болай диде: “Һәрбер колхоз һәм совхоз үз вакытында һәм планлы рәвеш­тә механизаторлар һәм башка бел­геч­ләр әзерләргә, кадрлар­ның билгеле бер резервын булдырырга, алар өчен кирәк булган производство һәм көнкү­реш шартларын тудыру турында хәстәр­лек күрергә тиеш. Моңа ире­шергә кирәк, кадрлар көтеп, техника тик тормасын, ә әзер­лекле кешеләр кулында булсын!”
14 ел рәис булып эшләү дәверендә Риф Хөснуллин беренче чиратта төрле чорда эш­ләгән башлангыч партия оешмасы секретарьларының даими ярдәменә таяна. Ф. Габд­рах­манов, З.Фәезов, З. Мөхет­ди­нов, Ф. Миргаев аның хезмәт юлында тирән эз калдыралар. Бердәм эш таш яра, ди халык. Терлекчелек продукциясе җитәштерү буенча да, игенче­лектә дә “Урал” колхозы ныклы адымнар ясый. Тушкыр, Ми­шәр, Яңа Балтач авылларында капиталь проект буенча сыер фермалары төзе­лә. Мәнәгәздә мал си­мертү төркеме оештырыла. Беренче бригадада өлкән бригадир булып КПССның Балтач райкомы бюросы әгъзасы Әгъ­зам Солтаншин эшне яхшы оештыра. Аннан соң Мәгъдән Хамаев, Фоат Яхин эстафетаны дәвам итте. Савучылардан Фәридә Мөхиева, Хакимә Рамазанова, Әминә Хәмитова, Фәгыйлә Галләмова, Зифа Вәлиәхмәтова, Нәфыйга Вәлие­ва, Тушкырдан — Флүзә Гәрәе­ва, Әлфинур Шәйхуллина, Азалия Казыйханова, Наилә Әхмә­дуллина, Фәрдүнә Гайнел­җа­нова, Хәббә Шәрәева район буенча чагыштырмача күп сөт саудылар. Тушкыр бригадасын Әхмәтнур Исламшин җитәк­ләде. Бу авыл колхозчылары барлык юнәлешләрдә дә уңыш­лы эшләде. Мәнәгәздә симертү төркемендәге маллар 400 килограмм авырлыкка җиткере­леп, дәүләт­кә сатыла иде. Көн­лек артым — 700-800 грамм. 4005 гектар сөренте җирләрдән уртача уңыш 25-30 центнер тәш­кил итә. Рентабельлелек шул вакытта гына югары була. Асавка бригадасында 4500 баш сарык асрала, колхоз ел саен 100 центнер йон сата. Николай Миңнегалиев эшне озак еллар нәтиҗәле алып барды. Бригадир Салих Туктакиев белән кулга-кул тотынышып эшлә­деләр. Алар хезмәттәшләрен дә зурлый белде, эшчеләргә хөрмәт белән карады. Халык­ның көнкүрешен яхшырту — көнүзәк мәсьәлә булды. Үзәк бригадада ак тегермән төзелде. “Урал” колхозы ел да дәүләткә 34000 центнер чамасы иген сата иде. 1982-83 елларда терлекчелек продукциясен сату буенча хуҗалык республикада социалистик ярышта җиңүче дип табыла, рәис КПСС Өлкә комитеты, БАССР Министрлар Советы, профсоюзларның Өлкә советы Почет Грамотасы белән бүләкләнә.
1986 елда Риф Хөснуллин район авыл хуҗалыгы идарәсе начальнигы, хакимият башлы­гының беренче урынбасары итеп үрләтелә. 1993 елның 22 июнендә авыл хуҗалыгында уңышлы эшләгәне өчен “Баш­кортстанның атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре” дигән мактаулы исем бирелә. Бергә эшләгән елларда хезмәт алдынгылары Роберт Зарипов, Фәгыйлә Галләмова, Мөхтәрәм Имаев, Азалия Казыйханова, Рәхимҗан Мөкыймов, Фәридә Мөхетдинова, Васбикамал Нуримова, Әлфинур Шәйхуллина, Кәшифә Шәймөхәммәтова, Мәгърүф Хәбибрахманов төрле орден-медальләргә лаек булдылар. Фоат Яхин һәм Рәлиф Хисмәтовлар районның шә­рәф­ле шәхесе булып танылдылар. Риф Хөснул­лин өчен яңа вазыйфа — күп­кырлы, хәл итәсе мәсьә­­лә­ләр тагы да колачлырак. Хәзер инде район­ның авыл хуҗалыгын югарыга үрләтергә кирәк. үзал­лы карарлар кабул итәр­гә күнеккән ул. Иң югары сыйфат билгесе белән бәһалап була аның булдыклылыгын. Тыйнаклыгына хәйран калырлык. Риф үз фикере булган кешеләрне ихтирам итә.
Идарә начальнигы районда заманча комбайннарның аз булуын аңлый һәм Ростов шәһә­ренә юллана. Квота белән генә бирелә торган техниканы – 10 комбайн алып кайта. Яңа урында да Хөснул­лин эшне төгәл һәм нәтиҗәле алып бара. Ә алга куелган бурычлар бик күп. Башкортстанның­ Дәүләт агро­сә­­нәгать комитеты рәисе И. Габитов районда берничә тапкыр була, озак еллар уңыш­лы эш­лә­гән җитәкчене Мактау грамотасы белән бүләкли. Халык, җитәк­челек Риф Шәриф­гали улы Хөснуллинга Балтач райо­ны­ның “Шәрәфле шәхесе” исемен бирә. Авыл хуҗалыгы ида­рәсе начальнигы булып нәкъ 11 ел эшли ул. 80 яшьне узгач та, аның заман белән бергә атлавына, югары мәдә­ният­ле, кешелекле булып калуына игътибар итәсе килә. 2002-16 елларда районның Хезмәт, Бөек Ватан сугышы һәм хокук саклау органнары ветераннары советы рәисе булып эшләде. Республика Ветераннар советы тарафыннан бирелгән Мактау грамоталары бар. Ул үзенең за­ман­дашларын ихтирам итә, бер­гә эшләгән колхозчылар белән бүген дә тыгыз аралашып яши.

Ханис Хаҗимов.
Балтач районы.

 

Автор:Ример Насретдинов
Читайте нас: