Малайларның күзе очкынлана, сәлам биреп узса поездлар

Куйбышев тимер юлла­рының территориаль идарәсе начальнигы урынбасары Ринат Фазылов, тәү чиратта, экскур­сиядә катнашучыларны хәвеф­сезлек кагыйдәләре белән таныштырды.
— Зур тизлек белән килүче поездны тиз генә туктатып булмый. Семафорда кызыл ут яну белән туктарга кирәклеген автомобилистлар аңласын иде. Үткән елда 10 авариянең икесе кеше гомере өзелү белән тә­мамлан­ды, — диде Ринат Фәнис улы.
Машинистлар белемнәрен Куйбышев тимер юллары Һө­нәри укыту үзәгенең Дим бис­тәсендә урнашкан Башкортстан бүлек­чәсендә камилләш­терә. Җитәкче Марк Баженов сөйләвенчә, Башкортстан б­ү­ле­генең Уку үзәгенә Башкортстан, Пенза, Самара, Улья­новск һәм Кинель белән Рузаев корпуслары да карый. Белемне камилләш­терү өчен биредә барлык уңай­лы шартлар тудырылган. Җиде укыту сыйныфы локомотив, юл хуҗа­лыгында кирәкле җайлан­малар белән җиһазланды­рылган. Уку йорты янындагы махсус полигонда исә чын тимер юл вокзалындагы кебек. Биредә махсус экранда барасы юлның барлык параметрлары чагыла. Тренажерда нәкъ поезд йөрт­кәндәге кебек. Стажер Айгиз Камалетдинов машинист Денис Собаков ярдәмендә паровоз йөртергә осталык дәрес­ләре үтә. Машинист юлда очрар­га мөмкин булган күңел­сез­лек­ләр, аварияләрдән чыгу юлларын аңлата.
— Бу һөнәрне сайлавыма үкенмим, бик ошый. Абыем да монда эшли. Аңа кызыгып мин дә килдем, -— ди укырга Белорет якларыннан килгән Айгиз.
Быел уку үзәгендә 561 кешене яңа һөнәргә укыту планлаштырылган, ә 544 хезмәткәр квалификациясен күтәрәчәк. 34 төрле тимер юл белгече әзер­ләүдән тыш, машинист, электровоз, тепловоз, электропоезд машинисты ярдәмче­ләре, юл монтеры, төзеклән­дерү слесаре, вагон караучылар, электромонтер, пассажир вагоннарын озатып баручылар кебек һөнәрләргә укытыла.
— Машинист булу — бик җаваплы эш, шуңа күп укыйм, тырышам, — ди Чишмә районы егете Алмаз Гыйльманов. Бүген ул поездлар йөрешен тәэмин итү буенча инженер һөнәре буенча Самара дәүләт университетында читтән торып укуын дәвам итә.
“Уфа” эксплуатацияләү локомотив депосы начальнигы Александр Жуков депо буйлап сәяхәт оештырды. Машинистлар Ф. Креков һәм Р. Мануров истә­легенә ачылган мемориаль плитә янында машинистлар юлга кузгалыр алдыннан үтә торган мөһим тикше­ре­нү­ләр белән якыннан таныштык. Машинистларны би­редә ныклап тикше­рәләр, табиб карый, психолог сөйләшә, махсус пластик карта ярдә­мендә терминалдан һәрбер­се инструктаж үтә. Аннан гына барысы да яхшы булса, поезд кабинасына утырырга рөхсәт бирәләр.
— Без, җитәкчеләр — барыбыз да хезмәт юлын машинист булып башлаган кешеләр. Монда эшләгән һәрберебез бар яклап та белемле булырга тиеш, — диде Александар Федорович.
Бүген депо Дим, Уфа, Раевка, Кропачево, Инҗәр, Белорет, Кандра, Чишмә кергән сигез цехтан тора. Локомотивларны эксп­луатацияләү паркы 199 электровоз һәм 4 тепловоз исәплән­гән 203 берәмлектән гыйбарәт. Локомотив бригадасы хезмәткәр­ләренең уртача эш хакы 42674 сум тәшкил итсә, машинист — 49688 сум, ярдәмчесе — 34147 сум акча ала.
Һәр депода машинист­лар­ның махсус ял корпусы бар. Алар анда дүрт сәгать йокларга тиеш. Без барганда анда Барнаулдан килгән машинистлар ял итә иде.
Ничек машинист булырга соң? Бу юнәлештәге җитди эш укучылар белән мәктәп партасы артыннан ук башлана. Советлар Союзы Герое Василий Доброрезов исемендәге Уфа балалар тимер юлы яшь тәрбиячеләре арасында профориентация эше алып бара. Майдан октябрьгә кадәр Иван Якутов исемендәге паркта халык телендәге “Сапсанчик”та булачак яшь машинистлар җәй буе поезд йөртә, беренче тәҗрибә туплый. Уку елы башлангач, Уфа, Стәрлетамак вагон деполары остазлары кулы астында шәһәр мәктәпләренең 5-10нчы сыйныф укучылары аудитория һәм уку кабинетларында машинист, контролер-ревизор, станция буенча дежур һ.б һөнәрләрне өйрәнә башлый. Уфа балалар тимер юлы карамагында 30 түгәрәк эшли. Быел 41 чыгарылыш укучы­сының 22се Уфа тимер юлы техникумына укырга керсә, икесе — 44нче тимер юл лицее талибы булган. Паркка ял итәргә килгәч, кызык күреп, кечкенә поездда йөреп карау, күп кенә балаларда шушы һөнәрне сайлауга этәргеч биргән.