Берничә мисалга игътибар итегез. 1989-95 елларда район хуҗалыкларында шикәр чөгендеренең уртача мәйданы 6259 гектар тәшкил итә, заводка 143,6 мең тонна чөгендер тапшырыла. Алардан башка эшкәртүчеләргә Авыргазы хуҗалыкларыннан гына 55,3 мең һәм Гафури районыннан 22,1 мең тонна — барлыгы 221 мең тонна шикәр чөгендере тапшырылган. Бу чималдан завод ел саен 23,5 мең тонна шикәр комы җитештергән. Карлыман комбинаты елына 13,1 мең тонна продукция әзерләп чыгарган. Югарыда әйтеп үтелгән елларда шикәр заводында — 1200дән артык, куертылган сөт җитештерү комбинатында 670 кеше эшләгән. Кырмыскалы районы республикабызда шикәр чөгендере үстерүче кадрлар белән дан казанды. Әйтик, Бөек Ватан сугышына кадәр һәм аннан соңгы елларда чөгендер үстерүче Банат Батырованың хезмәт батырлыгы турында республикада белмәгән кеше юктыр. Аның кебек Социалистик Хезмәт Геройлары Фәрит Садыйков, Раил Камалов, чөгендер үстерүче һәм аны комбайн белән казып алучы башка механизаторлар белән еш аралашырга туры килде. Илнең иң дәрәҗәле орденнары белән бүләкләнгән, мактаулы исемнәргә лаек булган, югары власть органнарына сайланган район чөгендерчеләренең исемнәрен әйтеп чыгу да күп урынны алыр иде.
Башкортстан һәм Русиянең башка өлкәләрен татлы ризык белән тәэмин иткән Кырмыскалы чөгендерчеләренә зур рәхмәтебезне белдерәсе генә кала. Кызганычка каршы, райондагы бу объектлар соңгы берничә елда үз эшен туктатты. Күптән түгел югарыда күрсәтелгән объектларның язмышы турында Кырмыскалы районы хакимияте башлыгы Фәнзил Чыңгызов белән ачыктан-ачык сөйләшкән идем. Ул үз фикерен түбәндәге сүзләр белән җиткерде: “Банклар елына 5-10 процент ставка белән якынча 350 миллион сум кредит бирсә, без Карлыман шикәр заводын, куертылган сөт җитештерү комбинатын яңадан сафка бастыруны үз өстебезгә алырга һәм аларны район муниципаль милке итәргә ризабыз. Яңадан сафка баскан объектлар салынган чыгымнарны тиз арада каплый алачак”.
Аерып шуны әйтәсе килә. Кырмыскалы районындагы сөренте җирләр безнең республикада иң уңдырышлылардан санала, анда чөгендер үстерүдә зур тәҗрибә туплаган кадрлар бар. Әлбәттә, республикада яңадан шикәр заводы төзелсә, халкыбызны татлы ризык белән тәэмин итү мөмкинлеге күбрәк булыр иде. Ләкин элек төзелгән, сакланып калган биналарны файдаланып, Кырмыскалы районындагы шикәр заводын, куертылган сөт җитештерү комбинатын кабат тергезү күп яктан отышлы булачак.
Зәки Кадиков,
Башкорт АССРы авыл хуҗалыгының атказанган хезмәткәре,
Башкортстан Республикасы иҗтимагый палатасындагы өлкәннәр Советы әгъзасы.