Башкортлар тарихын һәм антропологиясен өйрәнүгә яңа караш

Бүген этник тарих һәм башкортлар антропологиясе буенча СССР Фәннәр академиясенең башкорт этногенезы проблемалары буенча тарих бүлегенең 50 еллыгына багышланган фәнни сессиясенең икенче утырышы Уфаның "Торатау" конгресс-холлында уза.

Премьер-министр урынбасары Азат Бадранов үзенең чыгышында билгеләп үткәнчә, ярты гасыр элек булып үткән вакыйга үз чорының фәнни тирәлегендә әһәмияте булган өчен генә түгел, үзенең фәнни нәтиҗәләре буенча да мөһим әһәмияткә ия булган. Фәнни сессия Башкортстанда гуманитар фәнне алга таба тикшерү һәм үстерү базасын, шулай ук гражданлык тәңгәллеген формалаштыру буенча белем бирү һәм белем бирү чараларын алга таба да оештыру, радикаль идеяләргә каршы конструктив мәгънәләр формалаштыру өчен нигез салды, бу Русия Федерациясе дәүләт милли сәясәте стратегиясендә 2025 елга кадәр билгеләнгән дәүләт идарәсенең мөһим бурычы булып тор "Башкортстанда социаль-гуманитар, дисциплинаара тикшеренүләргә аеруча игътибар бирелә. Республиканың фән үсеше өчен зур потенциалы бар - эре тикшеренү институтлары, күренекле белем бирү оешмалары бар һәм, иң мөһиме, үзләрен фәнгә багышлаган кешеләр бар", - дип билгеләде Хөкүмәт вице-премьеры.

Шулай ук фәнни утырышта Башкортстан Хөкүмәте һәм Русия Фәннәр академиясе системалы программалаштыру институты арасында хезмәттәшлек турында килешү имзаланачак. Документ ике юнәлеш буенча эш нәтиҗәле булачак: уникаль тел һәм этномәдәни төрлелекне саклау һәм гуманитар фәннәрдә санлы технологияләр куллану максатыннан ил халыклары телләрен өйрәнү һәм үстерү.

Азат Бадранов билгеләвенчә, V Бөтендөнья башкорт корылтаенда экспертлар башкорт теленең төньяк-көнбатыш диалектының катлаулы күпьеллык проблемасына әйләнеп кайтканнар. "Хәзер галимнәрне, экспертларны җәлеп итеп, гадел диалектологик һәм социомәдәни тикшеренүләр кирәк. Шуңа бәйле рәвештә Русия Милләтләр эшләре буенча федераль агентлыкның (ФАДН) эксперт советы безнең чакыруны кабул итте һәм республика белгечләренең ФАДН коллегалары белән хезмәттәшлеге шулай ук яхшы традициягә әйләнер дип өметләнәбез. Башкортстан - Русииянең 160тан артык милләт вәкиле яшәгән иң зур милли төбәге. Халыклар дуслыгының нәрсә икәнен дә беләбез, - диде Азат Бадранов.

Этногенез, башкортларның политогенезы һәм антропологиясе мәсьәләләре - Евразиянең төрки халыклары тарихында төп проблемаларның берсе. Көньяк Уралдагы этнос һәм милләт буларак формалашканнан соң, шактый төрле географик ландшафтта, башкортлар үзләренең тарихында, этнографиясендә һәм популяцион характеристикаларында Евразия халыкларының формалашуында үзенчәлекләрне һәм закончалыкларны аңлау өчен әһәмиятле катлаулы этносәяси һәм социаль-антропологик процессларның эзләрен саклаганнар.

Фото: bashinform.ru