Гәзиттә чыныккан каләм

Тайфур Сәгыйтов әдә­биятка журналистика аша килә. 1976 елда аның “Рәхмәт сезгә, кеше­ләр!” дигән тәүге очерклар җыентыгы басылып чыга. Кита­бының кереш өлешендә автор болай дип яза: “Язмышым миңа журналист каләме тоттырды да озын юллар бүләк итте, Баш­кортстанның төрле төбәгендә яшәүче замандашлар белән очраштырды, аларның эше һәм тормышына сокланырга, шатлыкларын һәм кайгы-сагышларын уртаклашырга, кайберлә­ренең күңел дөньясын байкап, уй-хисләрен сиземләргә мөм­кинлек бирде.

Шул очрашулар тәэсирендә очерклар язылды. Бу жанрны мин тормыш белән әдәбиятны бәйләп торучы күпергә охшатам, һәр әсәремне шул күпер аша үткәреп, тормыштан сайлап алынган вакыйгаларны әдәби яктан гомумиләштерергә омтылырга туры килде, һәм мин, журналистлык үзенчә­легеннән бигрәк, аның иясенең күңел дөньясын байкарга тырыштым. “Йөрәгендә барның — беләгендә бар” ди халык мәкале. Төп игътибарымны геройның йөрәгендә булганын ачып бирүгә юнәлтергә омтылдым.

Хыял иткән йолдызларга бага... Иҗат кешесе өчен, шагыйрь әйтмешли, иң биек йолдызлар — җирдәге кешеләр. Алар турында язылган китап — йолдызнамә. Халыкта да “ул бәхетле йолдыз астында туган” дигән әйтем бар. Минем йол­дыз­намәм — фидакарь хезмәт­ләре белән Туган илне данлаучы замандашларым, респуб­ликамның горурлыгы булган якты язмышлы кешеләр турында”.

Тайфур Сәгыйтовның 1980 елда чыккан “Сабантуй” романында авыр, корылыклы 1975 елдагы вакыйгалар тасвирлана. Романның композициясе совхоз директорының дүрт эш көнен сурәтләүдән тора. Шушы кыска гына вакыт эчендә хуҗалыкның катлаулы, күпь­яклы тормышы ачып бирелә. Шушы тәүге романы белән ул үзен тирән фи­керләүче язучы-новатор итеп танытты.

Сугыш ветераннарының хатларын файдаланып язылган “Әманәт” эссесында (1989) Миңнегали Шәйморатов җитәк-че­легендәге Башкорт кавалерия дивизиясенең үткән данлы фронт юллары тасвирлана. Ә күренекле башкорт язучысы Даут Юлтыйның кызы, мәшһүр балерина Нинель Юлтыева тормышы үзәккә алынып иҗат ителгән “Нинель” романы ХХ гасыр тудырган афәткә ләгънәт укыды.

Тайфур Сәгыйтовның бар булмышы — чын мәгъ­нәсендәге иҗади дөнья. Андагы рух, әдәп һәм иман камиллеге буыннан-буынга күчүче кануннар җыел­масы, тел байлыгы җитди өйрә­нүне көтә.