-1 °С
Болытлы
Гәзиткә язылуVKOKTelegram
Барлык яңалыклар
Календарьда бу көн
29 ноябрь 2016, 02:00

Күпкырлы талант иде

Филология фәннәре докторы, профессор Әхәт Нигъмәтуллин 1921 елның 30 ноябрендә Ырынбур өлкәсе Красногвардейский районының Үтәй авылында туган. Колхозга кермәгән өчен гаиләнең барлык мал-мөлкәтен тартып алалар, бишенче сыйныфта укып йөргән Әхәтне мәктәптән куалар. Ачлык, эшсезлек аркасында гаилә Татарстанга эш эзләп чыгып китәргә мәҗбүр була. Тамак ялына нинди генә эшләрдә көч түгәргә туры килми малайга! Буыннары да ныгынмаган малай печән чаба, йөк төйи, җир сөрә, мал карарга, көтүчелеккә яллана. Ә үзе артист яисә шагыйрь булырга хыяллана. Авыл көтүе белән сәхрәләрдә йөргәндә күңелендәгесен шигырь юлларына тезеп, шуңа көй чыгарып, җырлап йөри.

1935 елда туган авылына кайткач, Әхәткә алтынчы һәм җиденче сыйныфлар өчен имтиханнарны берьюлы тапшырырга рөхсәт итәләр. Шуннан соң ул Уфа театр-художество училищесына кереп, аны да вакытыннан алда тәмамлый.
Тыелган әдәбият бе­лән мавыгуы хакында кемдер тиешле органнарга хәбәр итү аркасында Әхәт янә эзәрлекләүгә эләгә. Әтисенең “халык дошманы”, “кулак” икән­леген кабат исенә төше­рәләр. Ул, ике тапкыр кулга алынып, нахак гаеп тагылганы ачыкланганчы икешәр ай төрмәдә утыра.

Артыннан күзәтеп йөрүләрдән тәмам туйган егет гаепсезлеген исбат­лауның иң кыска юлын таба: 1941 елның апре­лендә үз теләге белән армиягә китә. Бөек Ватан сугышының тәүге көннә­реннән ут эчендә була ул: Брест, Гомель, Бобруйск шәһәрләрен саклауда катнаша. Алышларның бер­сен­дә командиры сафтан чыккач, Нигъмәтуллин ротаны һөҗүмгә күтәрә һәм дошманны чигенергә мәҗ­бүр итә. Берничә көннән соң үзе дә авыр җәрәхәт алуы сәбәпле, госпиталь­гә элә­гә. Дәвалангач, күкрә­генә беренче дәрәҗә “Ватан сугышы” ордены тагып, култык таякларына таянган хәлдә туган ягына кайтып төшә. Үзе белем алган Үтәй мәктәбендә татар теле һәм әдәбияты укыта.

1944 елда Әхәт Нигъ­мә­туллин Казан дәүләт университетына укырга керә. Шунда ук аспирантура тәмамлагач, Тубыл педагогия институтында өлкән укытучы, татар филологиясе кафедрасы мөдире булып эшли. 1954 елда Уфага килеп, БДУда эшли башлый. 1993 елда конкурс буенча педагогия университеты профессоры итеп сайлана. “Мәктәп­тә туган әдәбиятны проблемалы өйрәнү” лабора­ториясенә җитәкчелек итә. Бераздан Башкортстан Мәгарифне үстерү институтында туган, чит телләр һәм әдәбиятлар кафедрасы мөдире итеп тәгаен­ләнә.

Әхәт Нигъмәтуллин Язу­чылар берлеге әгъза­сы иде. Аның ике дистәгә якын китабының бишесе шигырь һәм поэмалардан тора. Шигырьләренә Рим Хәсәнов, Мөфтәдин Гый­ләҗев, Мөдәрис Морзаханов һәм башкалар музыка язды.

Педагог, галим, шагыйрь 94нче яше белән барганда былтыр вафат булды.
Читайте нас: