-6 °С
Болытлы
Гәзиткә язылуVKOKTelegram
Барлык яңалыклар
Календарьда бу көн
15 декабрь 2016, 02:00

Чәй яны – гаилә җаны

15 декабрь — Халыкара чәй көне! Халыкта “Тәмле чәй — якты чырай” дигән әйтем бар. Чәең тәмле булса, йөзең якты, дигән сүз бу. Чыннан да, бездә чәй — кунакчыллык билгесе дә, хуҗа­бикә­нең осталыгы күрсәткече дә. Нинди генә затлы нигъмәтләр белән сыйлама, кунакларга тәмле чәй тәкъдим итә алмасаң, табыныңның яме булмаячак. Аны затлы кунакларга да, “ут алырга” гына кергән күршеңә дә тәкъдим итәсең, ә инде керә-керешкә хуҗабикә чәйнек­кә үрелмәсә — безнең өчен ят күренеш.

Чәй — безнең милли эчемлек. Әмма ул тәү башлап Кытайда әзер­ләнгән. Анда сакланган риваятьләргә караганда, бервакыт императорга кайнаган су тәкъдим иткәннәр, шунда аңа берничә яфрак килеп төшкән. Суның төсе карайганны күреп, хез­мәтчеләр сагаеп калган. Әмма аларны бу эчемлекнең гаҗәеп хуш исе җәлеп иткән, ул император күңеленә дә хуш килгән. Бу — дөньяда беренче чәй эчү булган.

Чәйнең төп дүрт төре бар — кара, кызыл, яшел һәм ак чәй. Ул — дөнья халыклары судан кала иң күп кулланган эчемлек. Анда углевод, аксым, майлар, кофеин юк.

Бар яклап та файдалы бу эчемлекне татар тарихын өйрәнүче Карл Фукс та урап узмаган. Аның фике­рен­чә, һәр татар йортында фарфор чынаяклар һәм самавыр булган. Ху­җаны ихтирам иткән кунак дүрт чынаяк чәй эчәргә тиеш булган.

Яңа гына бәбидән котылган хатынга күчтәнәчкә чәй белән шикәр алып килү, яшь кызлар яучыларга кү­ренергә чәй белән чыгу йолалары мөһим булган.

Чәй табыны бүген дә кадерле. “Чәй яны — гаилә җаны”, дип юкка гына әйтмиләр, анда ниләр булганын менә шул табыннан күрергә мөмкин дә инде.

Кызганычка каршы, кунакларга хәзер мәен дә тәкъдим итәбез. Әмма тәмле аштан соң озаклап чәйләп утыру, ашыкмый гына гәп коруга ни җитә!? Сабыйларыбыз безнең табыннарда “шайтан суы” түгел, ә би­зәк­ле чәйнекләрдән путаллы чәшке­ләргә коелган хуш исле чәй күреп үссен иде.
Читайте нас: