Чәй яны – гаилә җаны

Чәй — безнең милли эчемлек. Әмма ул тәү башлап Кытайда әзер­ләнгән. Анда сакланган риваятьләргә караганда, бервакыт императорга кайнаган су тәкъдим иткәннәр, шунда аңа берничә яфрак килеп төшкән. Суның төсе карайганны күреп, хез­мәтчеләр сагаеп калган. Әмма аларны бу эчемлекнең гаҗәеп хуш исе җәлеп иткән, ул император күңеленә дә хуш килгән. Бу — дөньяда беренче чәй эчү булган.

Чәйнең төп дүрт төре бар — кара, кызыл, яшел һәм ак чәй. Ул — дөнья халыклары судан кала иң күп кулланган эчемлек. Анда углевод, аксым, майлар, кофеин юк.

Бар яклап та файдалы бу эчемлекне татар тарихын өйрәнүче Карл Фукс та урап узмаган. Аның фике­рен­чә, һәр татар йортында фарфор чынаяклар һәм самавыр булган. Ху­җаны ихтирам иткән кунак дүрт чынаяк чәй эчәргә тиеш булган.

Яңа гына бәбидән котылган хатынга күчтәнәчкә чәй белән шикәр алып килү, яшь кызлар яучыларга кү­ренергә чәй белән чыгу йолалары мөһим булган.

Чәй табыны бүген дә кадерле. “Чәй яны — гаилә җаны”, дип юкка гына әйтмиләр, анда ниләр булганын менә шул табыннан күрергә мөмкин дә инде.

Кызганычка каршы, кунакларга хәзер мәен дә тәкъдим итәбез. Әмма тәмле аштан соң озаклап чәйләп утыру, ашыкмый гына гәп коруга ни җитә!? Сабыйларыбыз безнең табыннарда “шайтан суы” түгел, ә би­зәк­ле чәйнекләрдән путаллы чәшке­ләргә коелган хуш исле чәй күреп үссен иде.