Башкортстанда үткән ШОС һәм БРИКС илләре саммитлары, аннары бу төбәк-ләрнең кече һәм урта малтабарлык субъектлары катнашлыгында Уфада оештырылган форум республиканың тышкы икътисади бәйләнешләрен үстерүгә ныклы этәргеч бирде. Шул ук вакытта, Русиягә карата икътисади санкцияләр көчәйгән мәлдә башка төбәкләр, шул исәптән Көнбатыш Европа илләре белән эшлекле икътисади мө-нәсәбәтләр урнаштыруны да күз уңыннан ычкындырырга ярамый. Башкортстан Башлыгы Рөстәм Хәмитов Дәүләт җыелышы-Корылтайга Юлламасында да шул хакта билгеләп үтте. Әлеге юнәлештәге эшчәнлектә отышлы юлларның берсе булып Башкортстан предприятиеләре товарларын Көнбатыш базарына тәкъдим итү максатында халыкара күргәзмә, ярминкәләрдә катнашу тора. Әйтергә кирәк, Октябрьский шәһәренең “Альтернатива” пластмасса эшләнмәләре заводы җәмгыятендә бу ысул күптән нәтиҗәле кулланыла. Үз продукциясен таныту юнәлешендә актив эшләп, “Альтернатива” халык куллануы товарлары буенча Русиядә оештырылган халыкара статустагы бер генә чарадан да читтә калмый. Башкортстанның пластмассадан көнкүреш әйберләре җитештерү буенча әйдәүче предприятиесе, Русиянең бу өлкәдәге 6 төрдәш фирмасы белән берлектә февральдә Германиянең Майндагы Франкфурт шәһәрендә үткән халыкара күргәзмәдә катнашып, зур уңыш яулады. Әлеге мәртәбәле чараның нәтиҗәләре турында “Альтернатива” җәмгыяте җитәкчесе Раил Фәхретдинов түбәндәгеләрне җиткерде.
– Рәсми рәвештә Халыкара күргәзмә “Интерьер, декор предметлары һәм йорт кирәк-яраклары дизайны. Ambiente-2016” дип атала. Исеменнән үк аңлашылуынча, анда халык куллануы товарлары өстенлекле урын алып тора. Әйткәндәй, әлеге төр товарлар буенча дөнья күләмен-дә киң масштаблы янә ике халыкара күргәзмә билгеле. Болар – Кытайның Гуанчжоу шәһәрен-дәге һәм АКШның Иллинойс штатындагы шулай ук ел дәвамында үткәрелүче күргәзмәләр. Әмма катнашучы илләр саны буенча планетада Франкфурт күргәзмәсенә тиңнәр юк, бу турыда алда сүз булачак әле.
Гомумән, савыт-саба һәм хуҗалык товарлары җитештерүчеләр арасында бу күргәзмәнең абруе искиткеч зур, анда катнашу олы мәртәбә санала, чөнки Европа илләрендә продукцияне отышлы шартларда сату, бу юнәлештә яңа партнерлар табу өчен гаять зур мөмкинлекләр нәкъ менә биредә ачыла. Беренче тапкыр 1990 елда эшли башлаган Майндагы Франкфурт күргәзмәсе моңарчы ике елга бер тапкыр оештырыла иде, ләкин, икътисади шартларны һәм катнашырга теләүчеләрнең күплеген исәпкә алып, соңгы чорда аны ел саен үткәрә башладылар. Ул, гадәттә, февраль уртасына билгеләнә.
Сүз дә юк, Франкфурт күргәзмәсенә эләгү, анда товарыңны күрсәтү хокукы алу җиңелдән түгел, чөнки чараны оештыручыларның таләпләре каты, шартлары зур. Беренче чиратта, күргәзмәгә куелучы экспонат берничә ел дәвамында иң яхшы сыйфатлы товар статусында булырга тиеш. Аны инде халыкара экспертлар җентекле тикшерүләр барышында ачыклый, шуның анык нәтиҗәсе буларак, һәр төр товарга сертификат бирелә. Әйтик, “Альтернатива”да өч мең төргә якын товар җитештерелә. Аларның һәркайсына сыйфат күрсәткечләре буенча аерым тикшерү таләп ителә. Бу гаять зур вакытны ала торган процедура. Аннары, тикшерүләр бушлай эшләнми. Әмма бу очракта вакыт кыйммәтрәк. Моны шуңардан чыгып әйтәм: 2015 елдагы күргәзмәдә катнашу өчен әзерлекне бер ел алдан башлаган идек. Кызганычка каршы, аерым төр товарларга сертификат алалмау сәбәпле, “Ambiente-2015” күргәзмәсендә өлешләтә генә чыгыш ясый алдык. Соңыннан әзерлек барышында Русия предприятиесенә берникадәр дәрәҗәдә киртәләр куелуы да ачыкланды. Ни генә димә, Көнбатышта безнең ил җитештерүчесен колач җәеп көтеп тормыйлар, санкцияләр дә үз эшен эшли.
Әлеге каршылыклар белән быел да очрашырга туры килде, әлбәттә. Шуңа карамастан, куелган шартларны һәм таләпләрне тулысынча үтәп, “Альтернатива” абруйлы күргәзмәдә катнашу хокукы алды. Шуны да билгелисе килә, предприятие генә түгел, бу Башкортстан өчен дә зур казаныш саналырга хаклы. Беренчедән, “Альтернатива” товарлары Европа дәрәҗәсендәге таләпләрне (ә алар, әйткәнемчә, шактый катгый) үтеп, югары сыйфатлы икәнлеген, ягъни дөньякүләм стандартларга туры килүен янә бер кат раслый алды. Бу “Альтернатива”ның сыйфат өчен көрәштә дөрес юнәлештә баруын да дәлилли. Икенчедән, республиканы ил, дөнья күләмендә таныта алуыбызга шатбыз. Германиядәге халыкара күргәзмәдә катнашу өчен Русиянең көнкүреш әйберләре чыгаручы 10 предприятиесеннән заявка бирелеп, шуларның алтысы гына бу хокукны алды. Алар, нигездә, Мәскәүдән, шулай ук илнең эре сәнәгать үзәкләреннән. Башкортстанның Октябрьский шәһәре предприятиесенең Европаның пластмасса эшләнмәләре базарына ныклы адым ясавы коллегалар өчен көтелмәгән яңалык булгандыр, әлбәттә.
“Ambiente-2016” халыкара күргәзмәсе масштабын җентеклерәк күзаллау өчен кайбер саннар китерү урынлы булыр. Анда дөньяның 96 иленнән күргәзмәгә үзенең товарларын куйган 4387 җитештерүче предприятие һәм фирма катнашты. Шунысы игътибарга лаек, экспонентлар арасында күпчелекне Германия, Франция, Италия, Кытай, Төркиянең йорт интерьеры, хуҗалык һәм көнкүреш товарлары җитештерүче күренекле компанияләре тәшкил итте. Белгечләр әйтүенчә, әлеге саннар 2015 ел белән чагыштырганда берникадәр кайтышрак. Монысы инде, бердән, дөньякүләм икътисади өзеклек, икенчедән, Европаны качкыннар басу белән дә аңлатыла.
“Альтернатива” товарлары экспозициясе җыйнак кына урында урнашса да, күргәзмәгә килүчеләрне ныклап җәлеп итә алды, дигән фикердәбез. Бу җәһәттән шуны билгеләп үтик: халыкара дәрәҗәдәге күргәзмәдә экспозиция белән гадәти танышучылардан бигрәк, товар белән һөнәри күзлектән кызыксынучы клиентлар аерым әһәмияткә ия. “Альтернатива” залында аларның һәр икесенә дә кытлык булмады. Соңыннан ачыклануынча, биш көн дәвамында “Ambiente-2016” күргәзмәсен тоташ алганда дөньяның 161 иленнән 134 меңнән артык кеше караган, шуларның яртысы — Германиядән. Шул ук вакытта, элекке СССР илләре — хәзерге Балтыйк буе дәүләтләреннән, Польша, Чехия, Словакиядән килүчеләр бихисап иде. Моны ачыклау кыен булмады, чөнки урыс телендә сөйләшүне ишетеп, күпләр безнең павильонга ашыкты. Хәзер Русия төбәкләрендә дә Германиядәге киң билгеле күргәзмәдә катнашырлык көнкүреш әйберләре чыгарылуына шаккатып, кемнәрдер безнең уңышка ихлас шатланды, әлбәттә. Гомумән, товарларны тәкъдим итү, чын мәгънәсендә, ихлас аралашу шартларында барды. Мәсәлән, безнең экспозициядә Украинадан, шулай ук Төркиядән эшлекле даирә вәкилләре дә, гади сатып алучылар да күпләп булды. Әңгәмә барышында сәясәт, АКШның Русиягә санкциясе темалары кузгатылса да, сүз, аңлашылуынча, халык мәнфәгатьләрен оныткан, малтабарлар эшчәнлегенә аяк чалучы сәясмәннәрне тиргәү белән тәмамланды. Монысы — күргәзмәдә туган шәхси тәэссоратлар. Ә эшлекле нәтиҗәләргә килгәндә, алар без көткән дәрәҗәдән дә артып китте. Мәсәлән, “Альтернатива” экспозициясендә эшлекле һөнәри кызыксыну максатында 250 партнер булуы теркәлгән. Малтабарлар телендә монысы инде “визиткалар алмашу”, дип атала, димәк, “Альтернатива” товарларына шул ук сандагы булачак клиент ныклап игътибар итте, дигән сүз. Әйткәндәй, күргәзмәнең бу юнәлештә бай тәҗрибә туплаган экспертлары билгеләвенчә, икътисади форумда беренче тапкыр катнашуны исәпкә алганда, “Альтернатива” өчен бу үзе генә дә гаять уңыш саналырга хаклы.
Күргәзмә барышында без халык куллануы товарлары җитештерүдә дөньякүләм тенденцияләрне өйрәнүне дә максат итеп куйган идек. Бу җәһәттән “Альтернатива” пластмасса эшләнмәләре чыгаруда заманча технологияләрне нәтиҗәле файдалана, әлбәттә. Ләкин камил-ләшүнең чиге юк, алдынгы технологияләр киләчәк уңышның нигезе булып тора.
Шуңа игътибар иттек: Европадагы, атап әйткәндә, Италиядәге көндәшләребезнең көнкүреш товарларында өстенлек гадәти һәм бертөрле караңгы төсләргә бирелә. Ә безнең эшләнмәләрдә, мәсәлән, декор ысулы кулланылган шүрлек, этажерка, тумбочкаларда якты төсләр балкый. Әйткәндәй, соңыннан нәкъ шушы ачык төсләрнең сатып алучыларны күпләп җәлеп итүе дә ачыкланды.
Янә бер ачыш: соңгы елларда “Альтернатива”да үрү алымында эшләнгән продукция чыгаруга юнәлеш алынган иде. Хәзерге вакытта бездә аңа ихтыяҗ бигрәк тә зур. Бу җәһәттән Европада да безнең ышаныч акланды. Үрү алымы кулланылган йорт җиһазлары биредә дә күпләрне кызыксындыра.
Берничә ел элек “Альтернатива”да балалар өчен йорт-көнкүреш җиһазлары җитештерү җайга салынды. “Уолт-Дисней” персонажлары рәсемнәре урнаштырылган ике төстәге декор ысулында чыгарылган товарлар үзенә җәлеп итә. Бу юнәлеш Европа кулланучыларына да бик охшады. Гомумән, “Альтернатива”да пластмасса эшләнмәләре чыгаруда хәзерге вакытта кулланылучы технологияләр дә үзенең өстенлеген күрсәтте. Мәсәлән, бездә ак төстәге товарлар күп. Әмма, Европадагы кайбер көндәшләрдән аермалы буларак, “Альтернатива”да ак төсне булдыру өчен технологиягә сәламәтлек өчен зыянлы компонентлар кертелми. Хәвефсезлек күрсәткечен алгы планга куйган Европа кулланучысына монысы аеруча мөһим икән.
Гомумән, Франкфурттагы халыкара күргәзмә “Альтернатива”ның алдагы үсешенә көчле этәргеч булачак. Без, иң беренче чиратта, Көнбатышның пластмасса эшләнмәләре базарында ышанычлы партнер-арадашчылар таптык, алар белән контрактлар төзелде. Биредә урнашкан тәртип буенча, “Альтернатива” продукциясен сату белән нәкъ менә Европаның арадашчы фирмалары шөгыльләнәчәк. Без дә зур гына керемгә исәп тотабыз, әлбәттә, монысы соңгы вакытта валюталар курсы үсүенә бәйле.
Гомумән, үсешкә исәп тоткан предприятие аерым кысалардагы күнегелгән эшчәнлек белән генә чикләнә алмый. Әлеге максатта продукцияне сату өчен ышанычлы партнерлар булдыру таләп ителә. Мәсәлән, үткән елның апрелендә “Альтернатива”ның Берләшкән Милләтләр Оешмасы белән ике як өчен дә файдалы хезмәттәшлегенә нигез салынды. БМОның Качаклар буенча Верховный комиссары идарәсенең Русиядәге вәкиле Баис Вак-Войи әфәнде предприятиегә килеп, аның эшчәнлеге, җитештерү мөмкинлекләре белән танышты. Моның сере шунда – без гадәттән тыш хәлләргә тарыган төбәк-ләрне пластмасса савыт-саба тупланмалары әзерләү мөмкинлегенә ия. Хәзер бу юнәлештәге эшчәнлек килешү төзү дәрәҗәсенә җитте, атап әйткәндә, бер дистәгә якын пластмасса савыт-сабадан торган 500 данә тупланма БМОның Косоводагы вәкиллегенә җибәрү өчен әзерләнә. Дәрәҗәле оешма вәкилләре белән килешүгә тиз арада кул куелыр, дип ышанам. Димәк, “Альтернатива”да җитештерү күләмнәре янә дә артачак. Ә бу инде заводта яңа мәйданчыклар ачылып, яңа эш урыннары булдыру, дигән сүз. Шулай итеп, “Альтернатива”ның дөнья базарына да чыгуы өчен яңа мөмкинлекләр ачыла.