Татарстанга каршы кемнәр эшли?

Уфада һәм башка күп кенә төбәкләрдә шушы рәвешле Кырымның Русия составына кушылуын бәйрәм итсәләр, күрше Казанда исә халык узган шимбәдә башка сәбәп белән урамга чыкты. “Интерфакс” мәгълүмат агентлыгы хәбәр итүенчә, 400ләп кеше – болар, нигездә, лицензия­ләре тартып алынган Татарстан банкла­рының клиентлары – Казанның Петров паркына чыгып, әлеге финанс учреждениеләрендә торып калган акчаларын кайтаруны таләп итте.

Эш шунда, 3 мартта Русия­нең Үзәк банкы Татфонд­банк-ның һәм аның партнеры “Интехбанк”ның лицензияләрен тартып алды. Әйтергә кирәк, әлеге финанс учреждение­ләре өстендә кара болытлар әле узган елның декабрь аенда ук куера башлады. Ул вакытта ук Татфондбанк клиентларын хезмәтләндерүне туктатты, ә агымдагы елның февралендә аның берничә топ-менеджеры мошенниклык кылуда шик белдерелеп, кулга алынды. Тат­фонд­банкның идарә рәисе Роберт Мусин һәм аның ике урынбасары Сергей Мещаков белән Вадим Мерзляков та кулга алынган. Тикшерүчеләр фаразы буенча Татфондбанк хезмәткәрләре кредит алу максатында Үзәк банкка үзләрендә югары ликвидлы активлар булу турында ялган мәгълүмат бир­гән. Шул рәвешле 3 миллиард сумны кулга төшереп, аларны банкка караган оешма­ларның исәп счетларына күчергән. Шулай ук Татфондбанк хезмәт­кәрләре алдау юлы белән бер төркем клиентларның вкладларын “ТФБ-Финанс” ярдәмче банкка күчергән. Үз чиратында алар вкладларын страховкалау программасы буенча акчаларын кайтарырга дип Татфондбанкка мөрәҗәгать иткәч, үзләренең әлеге финанс учреждениесе клиенты булмавы турында ишетеп, коточкыч хәлдә калган.

Бу җәһәттән, Казан шәһә­ре­нең Совет районы суды Татфондбанк белән эш иткән “Сувор Девелопмент” компания­сенең финанс директоры Денис Семеновны да 16 апрель­гә кадәр өйдәге арестка “япты”. Шундый ук чара әлеге компа­ния­нең генеральный директоры Андрей Мочаловка карата да кулланылды. Бу җә­һәт­тән тикшерү кызганнан-кыза бара һәм, күзалла­нуын­ча, байтак җи­наять эшләре ачылачагы белән яный.

Шуны да әйтергә кирәк, Татфондбанк вак-төяк финанс учреждениесе түгел һәм үзенең куәтләре буенча Татарстанда икенче урынны били. Шул ук вакытта Үзәк банк билге­лә­венчә, анда барлыкка килгән “тишек” 97 миллиард сумга җиткән. Шуның 67 миллиард сумы – 30 меңләгән юридик бе­рәмлек­неке. 20 миллиард сум — физик берәмлекләр, 2,3 миллиард сум “ТФБ-Финанс” инвестицион компаниясе клиентлары акчасы. Шул рәвешле алар хәзер югалган акчаларын кайтаруны, Татарстан җитәк­че­­легеннән килеп туган хәлгә бәйле анык чаралар күрүне таләп итә.

Әмма үз адресына күпме генә янаулар булуына карамастан, Татарстан җитәкче­леге Үзәк банкның карарына каршы килмәскә, аның белән киле­шер­гә карар итте. “Банк эшчән­легендә шулкадәр зур “тишек” барлыкка килгән икән, аның лицензиясен яңадан кайтарып алу турында сүз йөртү мәгънәсез”, – диде бу уңайдан Татарстан Президенты Рөс­тәм Миңнеханов. Бер үк вакытта, Татарстан җитәкчелеге казна исәбенә вкладчыларга банк­ның бурычларын кайтарырга да җыен­мый. “Бу дөрес һәм хокукый юл түгел”, – диде моңа бәйле Хөкүмәт Премьер-министры Илдар Халиков. Нәти­җәдә, алданган вкладчылар узган шимбәдә янә Казан урамнарына чыкты. Беренче митингта алар саны 150 булса, бу юлы 400 кешегә җитте. Әйткәндәй, аерым сайтлар язуынча, Татфондбанкның алданган клиентлары арасында Башкортстан кешеләре дә бар. Шунлыктан күрше төбәк­тә килеп туган хәл безне дә борчымый кала алмый һәм, бу җәһәттән, вакыйгалар агышын җен­текле күзә­теп барачакбыз.

Әлбәттә, алданган вкладчылар болай гына тукталып калырга җыен­мый. Татарстан җитәк­челеге бу адымга бармый икән, алар үзләре Үзәк банк карарын барлык хокукый юллар бе-лән гамәлдән чыгаруны юллаячагы турында бел­дергән. Шул исәптән суд аша да. Беренче адым – алар әлеге ка­рарның гадел һәм нигезле булуын шик астына алып, Та­тарстанның Арбитраж судына мөрә­җәгать әзер­ләгән. Шул ук алданган вкладчылар ачык хат белән ил Президентына да мөрә­җәгать иткән. Биредә алар Владимир Путиннан Генераль прокуратураны һәм Русия­нең Тикшерү комитетын “Татфондбанкны һәм “Интехбанк”­ны махсус рәвештә банкротка чыгаруның чын сәбәпләрен ачыклауга” җәлеп итүне сорый.

Әйтергә кирәк, “Татфондбанкны банкротка чыгару махсус эшләнмәде микән?” дигән шик белдерү кайбер мәгълү­мат чараларында да булды. Аерым алганда алар Татарстан икътисадына һәм, гому­мән, репу­тациясенә сугучы әлеге карар­ның республика Президенты Рөстәм Миңне­хановның юбилей көннәрендә чыгарылуын, аның, шулай ук, милләте буенча татар Эльвира Нәбиуллина кулы белән эшләнелүен һәм Татарстан яманатын таратучы әлеге карарның төбәк федераль үзәк белән вәкаләтләрне чикләү турында яңа килешү төзергә тиешле елда булуын сызык өстенә алды. Шушылардан чыгып, әлеге адым илдә әйдәп баручы Татар­станның позиция­ләрен Мәскәү тарафыннан махсус рәвештә какшату, аның “авызын ябу” максатында эшләнмәде ми­кән, дигән шик белдерелде.

Хәер, тикшерү материаллары инде әле үк мондый шик-шөбһәләргә урын калдырмый кебек. Аннары, Үзәк банк карары белән килешмәгән булса, Татарстан җитәкчелеге дә сүзсез калмас, аның ни дәрәҗәдә гадел һәм нигезле булуын суд­та тикшерер иде. Ә ул бу адымга бармады. Димәк, сәбәп банкның үзендә, дөресрәге, аның хезмәт­кәрләре тарафыннан кылынган миллиардлы хилафлыкларда. “Улым, сиңа әйтәм, киленем, син тыңла”, дигәндәй, Татарстанда килеп туган хәл башка төбәкләрдәге, шул исәптән Башкортстандагы финанс уч­реж­дениеләрен дә сискән­дерер, клиентлар белән эшкә гаделлек һәм җавап­лылык күз­легеннән карарга кирәклеген янә бер исләренә төшерер дип ышанасы килә. Юкса, “Безнең карашка” рубрикасында үткән язмалары­быз­ның берсендә язуыбызча, безнекеләр дә үз файдасын гына кайгыртырга озак сорап тормый. Монысы “Татфондбанк” хезмәткәрләре һәм клиентлары хәлендә кала күрмик, дигәннән...