“Ирекнең дә чиге бар”

Уфа “Нур” татар дәүләт театры чираттагы премьерага чакыра.

Көз — мул җимешләр чоры. Театрларда да гөрләп сезоннар ачылу мәле. Сәхнәгә премьералар чыга. Әлбәттә, пандемия безне өйрәнелгән яшәү рәвешен үзгәртеп, яңа шартларга җайлашуыбызны таләп итә. Бу да кирәк — саулыкта яшәү зур бәхет. Ләкин тән сихәтлегеннән тыш, кеше рухи сәламәтлеккә дә бик мохтаҗ. Бигрәк тә әлеге катлаулы хәл-шартларда. Театр сәнгате үз тарихында нинди генә авырлыкларны узмаган. Сугышын, ачлыгын, революция тетрәнүләрен, технология казанышларын. Ләкин ул гел булган, эшләгән, яшәгән. Бүген дә, бүгенге чикләүләр белән бәйле сынауга карамастан, үз асылына — җанлы сәнгать булуына тугры кала ул.

Үзенең 30нчы юбилей сезонына аяк баскан “Нур” театры да яңа премьера әзерләде. 15-16 октябрьдә билгеле башкорт драматургы Наил Гаетбаевның “Ирекнең дә чиге бар” спектакле сәхнәгә чыгачак. Әсәрне режиссер Илдар Вәлиев әзерләде. Исеменнән күренеп торганча, спектакль актуаль темаларны күтәреп чыга: ирек, азатлык һәм аның чикләре, тыюлар. Төп герой шул азатлыкның корбанына әверелә. Ләкин язмыш сынавын үтәргә үзендә көч, ихтыяр, кешелеклелек сыйфатларын таба. Автор һәм режиссер безне әнә шул темалар турында уйланырга чакыра. Әлбәттә, әсәр гел проблемалардан гына тормый, анда, тормыштагы кебек үк, шатлыкка да, мәхәббәткә дә урын бар. Төп герой да берне югалтып, икенчесен таба. Тетрәнүләр шаукымында, мәхәббәтен очратып, буйдак тормышын гаилә җылысына алыштыра. Театрның яңа сәхнә әсәре тормышыбызны тулыканлы итеп чагылдыруга омтылган, безне төрле кичерешләргә, хисләргә алып кергән, уйлануларга да этәргән, елмаерга да мәҗбүр иткән тирән мәгънәле спектакль.
Анда Башкортстанның һәм Татарстанның халык артисты Резида Фәхруллина, Башкортстанның халык артистлары Финә Вәлиева, Рушат Мөдәрисов, Башкортстанның һәм Татарстанның атказанган артисты Дамира Сәетова, Башкортстанның атказанган артистлары Резида Зарипова, Альберт Шәрәфетдинов, шулай ук Эльмир Газизуллин, Ләйсән Алтынбаева, Илмир Хәертдинов, яшь артистларыбыз Лилия Таҗетдинова, Айгөл Юнысова, Вадим Хәйруллин, Айдар Хөснетдинов катнаша. Сәхнә осталарының яңа премьера спектакле турында кыска гына фикерләре сезгә дә кызыклы булыр дип уйлыйм.

Илдар Вәлиев,
Башкортстанның атказанган артисты, спектакльнең режиссеры:
— Режиссер теге яки бу әсәрне куярга алынганда үзе борчыган темаларны сайлый. Әлеге әсәр мине шул ягы белән җәлеп итте. Үзәктә — социаль темалар, аңа үрелеп башка – әхлакый һәм рухи проблемалар ачыла. Безнең репертуар өчен бу яңалык булып тора. Тормышта бар да үзара бәйләнештә яши бит. Илебез тормышындагы вакыйгалар шәхси яшәешебезне формалаштыра, безнең аңыбызны, тормышка карашыбызны, үзара мөнәсәбәтләрне билгели. Монда да шулай. Демократия исеме астында шулкадәр пычрак эшләр эшләнә, ялганлау, коррупция, тәлинкә тоту, вазыйфаңны үз мәнфәгатеңдә файдалану һәм башкалар. Вакыйгалар 90нчы һәм 2000нче еллар кисешкән чорда барса да, бүген дә ул күренешләр юкка чыкмаган. Һәр җитәкче, һәр коллектив, һәр кеше моның белән очраша. Шундый сынаулар, бәрелешләр вакытында кешелек сыйфатларын югалтмау мөһим. Тирә-ягыбызны әз генә булса да яхшырту өчен әсәрдәге кебек көчле кешеләр, шәхесләр кирәк. Тагын мине бик борчыган бер тема — ата-аналар һәм балалар мөнәсәбәте. Бик катлаулы, нечкә материя. Ул минем күп кенә спектакльләремдә күтәрелеп чыкты инде. Монда ул тагын бер яссылыкта анализга алына. Тормышыбызның башка яклары, көндәлек тормышта безне сынап торган мәлләре дә чагыла бу спектальдә. Күпләр спектакльдә үз тормышын күреп утырыр. Спектакльдән соң өйләрдә, гаиләләрдә фикер алышу дәвам итсә, һәркем үзенә, үз гамәлләренә, тормышына бәя бирсә, нәтиҗәләр чыгарса, мин бик шат булыр идем.

Финә Вәлиева,
Башкортстанның халык артисты:
— Без совет чоры тәрбиясе алган кешеләр. Чыныгып, эшләп үстек, бер нәрсәнең дә җиңел бирелмәгәнен белеп. Бүгенге яшьләр начар дип әйтмим, аларга да авыр, заманалар болганчык, тик алар әзергә, җиңелгә өйрәнде. Аларга бар да бүген үк, хәзер үк кирәк. Ата-ананы да гаепләп булмый монда, үз балаң өчен тырышмый кая барасың. Бүген яшь кеше өчен үзаллы аякка басып китү бик авыр, безнең чордагы кебек тигезлек, иртәгәсе көндә ышаныч юк. Изгелек, бер-береңә мәрхәмәтлелек юкка чыкты, бар да байлык артыннан куа. Гади генә мисал, юлда йөргәндә һәркем үзенең байлыгына таянып хәрәкәт итә. “Текә” машинадагылар гади автомобильдәгеләрдән бөтенләй башкача йөри. Мин тормышка хуҗа, кит минем юлдан, дигән кебек. Бәреп китәргә дә күп сорамый. Хәйран калырлык. Безнең әсәрдә дә шундый хәлләр, персонажлар сурәтләнә. Ләкин ахырда алар барыбер ярык тагарак алдында кала. Сурәтләнгән вакыйгалар аша без тормышыбызны яхшыртырга, күңелләрне чистартырга тырышабыз. Бүген кешеләр җылы сүзгә, ачык күңелләргә мохтаҗ. Аны ул безнең театрыбызда , шушы яңа әсәребездә табар. Безнең күңелләр тамашачыга һәрвакыт ачык.

Лилия Таҗетдинова,
яшь актриса:
— Бөтен әйбернең дә үз мәдәнияте, үз тәртибе, чиге була. Хәтта бәхетнең дә чиге бардыр. Тормыш юлын үткәннәр моны белә. Юкка гына безгә нәнәйләр, күп шатланма, күз тияр дип әйтми иде. Без, яшьләр, кайвакыт чик дигәнне белеп бетермибез. Бигрәк тә олыларга карата. Спектакльдә ул ярылып ята. Шулай да мин анда килешмәгән әйберләр дә бар. Яшьләргә кагылганнары буенча. Күбрәк интернет боза яшьләрне. Чиксез интернет дисәләр дә, аның чиге булырга тиештер, дип уйлыйм. Ирекнең генә түгел, сүзнең дә чиге була.

Резида Фәхруллина,
Башкортстанның һәм Татарстанның халык артисты:
— Әйе, һәр ирекнең чиге була. Адәм баласы үзенә чикне үзе куя белергә тиеш. Ирек ул тирә-ягыңдагы кешеләрне пычратырга, ялган ягарга, дигән сүз түгел. Бу — ирекнең мәгънәсен аңлап бетермәүдән, хәлгә анализ ясый белмәүдән килә. Аның икенче ягы да бар, үзеңне артык чикләү. Тормышыңда киртәгә әверелергә мөмкин ул. Шәхесне үз-үзе белән конфликтка китерергә. Алтын урталыкны таба белергә кирәк. Элек бар да гади иде. Нәрсә яхшы, нәрсә яман икәнен белеп тора идек. Бүген халыкның башын интернет бутап бетерде. Йомшак психикалы, белеме җитмәгән кешеләр өчен ул мина кебек. Шуннан күреп күпләрнең җиңел яшисе килә – җиңел акча, җиңел эш, күңел ачу да ял итү. Кая бара бу дөнья? Матурлык, сафлык бүген театрларда гына калып бара, ахры. Монда безнең үзебезнең яшәү кануннары, үз телебез, менталитетыбыз. Яшьләрнең олыларга, олыларның яшьләргә әйтә торган сүзе бар бу спектакльдә.
Менә шундыйрак фикерләр. Ә сез ничек уйлыйсыз, дуслар, бөтен нәрсәнең дә чиге буламы? Сөйләшүебезне “Нур” театрының премьера спекталендә дәвам итик, көтеп калабыз!

Гөлнур Усманова әзерләде.

Автор:Зөһрә Исламова

Читайте нас:

Теркәлү саны: 2019 елның 24 маендагы Эл сериясе № ФС 77-75682.

Басманың яшь категориясе 12+

___________________

Сетевое издание «KizilTan» зарегистрировано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций (РОСКОМНАДЗОР)

Регистрационный номер: серия Эл № ФС 77-75682 от 24 мая 2019 г.

Возрастная категория издания 12+

Гамәлгә куючылары: Башкортстан Республикасы Матбугат һәм киңкүләм мәгълүмат чаралары агентлыгы, Башкортстан Республикасының “Республика Башкортостан” Нәшрият йорты дәүләт унитар предприятиесе.

____________________

УЧРЕДИТЕЛИ: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан, Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом «Республика Башкортостан».

Баш мөхәррир Фаил Камил улы Фәтхетдинов.

Кабул итү бүлмәсе телефоны: 8 (347) 272-13-61.

___________________

Главный редактор: Фатхтдинов Фаил Камилович.

Телефон приемной: (347) 272-13-61.

Телефон

8(347)272-13-61

Электрон почта

kyzyltan@mail.ru

Адресы

450079, Уфа шәһәре, Октябрьнең 50 еллыгы урамы, 13 нче йорт

Реклама хезмәте

8(347)272-62-27

Хезмәттәшлек

8(347)272-62-27