Тамырлары тирәндә

Сәетбабаның бай тарихы турында бик күп сөйләргә була. Урындагы халык кайчандыр монда яшәгән Күрпеч бинең башкорт халкының урыс дәүләтенә кушылуын сорап баруын, милли батыр Салават Юлаевның берничә тапкыр биредә яшәүчеләрне үз отрядына килеп чакыруын, күре­некле шәхес Әхмәт-Зәки Вәлидинең еш кына шушы авылга килүен һәм башкаларны сөйли. Бүген исә Сәет­баба тарихи-мәдәни үзәге белән дә тирә-якта киң билгеле. Әлбәттә, үзәктә эшләүчеләр шушы авылның гына түгел, башкорт халкының тел-авыз иҗатын, гореф-гадәтләрен, мәдәния­тен саклап калуны максат итеп куйган.
Үзәк, район күләмендә үткән чаралардан тыш, республикада оештырылган бик күп мәдәни бәйрәм­нәрдә, күргәзмәләрдә дә катнаша. Мәсәлән, быел Уфаның ВДНХ-ЭКСПО залында оештырылган “Арт-Уфа. Һөнәрләр. Сувенирлар” күргәзмәсендә паласлар, уен кораллары, читәннәр һәм башка кул эшләре тәкъдим ит­кәннәр. “Асанай” халык фольклор ансамбле һәм районның үзешчән сән­гать осталары матур концерт номерлары белән чыгыш ясаган. Күр­гәзмә-фестиваль башкорт халкы­ның кул эшләрен республика һәм ил базарына чыгару, шулай ук, киләсе елда узачак ШОС һәм БРИКС саммитларында катнашучыларга бүләкләр, сувенирлар әзерләүне күз уңында тотып оештырылган. Чарада үзәктә эшләүчеләр тәҗрибә уртаклашкан, үзләре дә башкорт халкының бик күп кул эшләренә өйрәнеп кайткан.
— Үзебездә үткәрелгән бәйрәм­нәрдән тыш, республиканың башка районнарында да халкыбызның гореф-гадәтләрен чагылдыручы чараларда катнашабыз. Быел, мәсәлән, Нуриман районында “Кәккүк чәе” бәйрәмен оештырдык. Эшчәнлеге­без­нең төп юнәлешләренең берсе — милли йолаларны саклап калу, аларны үсеп килүче буынга җиткерү булганлыктан, мондый чараларга балаларны да күпләп җәлеп итәргә тырышабыз. “Кәккүк чәе” бәйрәме башланыр алдыннан да балалар агач төпләренә сөт, катык сипте, йомыркалар куйды, агачларга кызыл тасмалар бәйләде. Ә өлкәннәр исә елның мул уңышлы, тыныч булуын теләп догалар укыды. Чәй кайнаган, табынга тәм-том куелган арада, балалар, яшьләр халык уеннары уйнады, такмаклар башкарды. Күре­нүенчә, бу йоланы өлкәннәр белән яшьләрне бәйләүче күпер итеп тә кабул итеп була. Төрле чаралар ярдә­мендә өлкәннәр яшьләргә гореф-гадәтләребезне өйрәтеп калдыра, — ди үзәк җитәкчесе.
Буыннар бәйләнешен тәэмин итүче чараларның иң нәтиҗәлесе — шәҗәрә бәйрәмнәре, әлбәттә. Җәй Сәетбаба авылында Сираев, Сәйфул­лин һәм Халиковлар шәҗәрәләрен өйрәнүгә багышланган. Кайчандыр бу гаиләләр шушы авылда яшәгән булса, чарага, республиканың бик күп районнарыннан килүчеләрдән тыш, Латвиядән, Себер якларыннан, Санкт-Петербургтан да кайтканнар. Туганнарның бердәмлеген ныгытучы бәйрәмдә һәркем истәлекләре белән бүлешкән, шушы авылга нигез салучыларны хөрмәтләп искә алганнар.
Агымдагы елга бәйле тагын бер вакыйга Сәетбаба авылында яшәүче­ләрнең хәтерендә калачак — 22 августта Красноусолда Бал бәйрә­ме һәм республика умартачылары конкурсы үтте. Чарада “Сәет­баба” башкорт тарихи-мәдәни үзәге дә катнашты. Бал бәйрәмендә башкорт халкы­ның кул эшләре белән бизәлгән тирмә куелган иде. Шулай ук, анда кунаклар милли ашлардан авыз итте. Умартачылар конкурсында Сәетба­баның 9нчы сыйныф укучысы Азамат Исхаков беренче урынны яулаган. Ә ок­тябрьдә Стәр­летамак шәһәрендә үткән “Ашказар таңнары” республика башкорт фольклоры бәйрәмендә үзәк “Җәйләүләр җыены” программасы белән чыгыш ясаган. Чара башкорт халкының гореф-гадәтләрен үстерү, аларны саклап калу һәм киләчәк буынга җиткерү максаты белән генә түгел, фольклор коллективларының эшен камил­ләштерү, һөнәри төркемнәр һәм үзешчән коллективларның бәйлә­нешен ныгытуны күз уңында тотып оештырылган иде. “Сәетбаба” үзәге ике якны берләштерүче күпер буларак чыгыш ясады.
Гореф-гадәтләргә багышланган чаралардан тыш, башка бәйрәмнәрне дә даими билгеләп үтәргә тырышабыз. Мәсәлән, “Аналар көне”нә үзәк зур концерт оештырды. Нинди милләт кешесе булуга карамастан, бу бәйрәм һәркемгә якын. Әниләрнең дә, бала­ларның да бер-берсенә карата хис-тойгыларга күмелгән чыгышлары беркемне дә битараф калдырмады. Җәмгыятьтә хатын-кыз абруен күтәрү дә, гаиләдә ананың урынын билгеләү дә үсеп килүче буында гүзәл затларыбызга карата хөрмәт тәрбияләүдә зур роль уйный. Тарихи-мәдәни үзәк мондый үзенчәлекләргә дә игътибар итәргә, җәмгыятебезгә лаеклы гражданнар тәрбияләүгә өлеш кертергә тиеш, — ди биредә эшләүчеләр.
Чыннан да, күбрәк икътисади якны уйлап яшәргә этәргән чорда үзәкләр­нең моңа игътибар бирүе куанычлы. Үсеп килүче буын бар яклап та тәр­бияле булган очракта гына гореф-гадәтлә­ренә, теленә, мәдәниятенә игъ­тибарлы булачак. Ә монда гаи­лә­нең, әти-әнинең, мәктәпнең роле бик зур. “Сәетбаба” башкорт тарихи-мәдәни үзәге эшчәннәре шушы юнәлешне алга куеп эшли икән, аның киләчәге матур булачагына шик юк.