Үзәктә — кеше!

Конгресс-холлда узган тантаналы җыелышта аларны республика Хөкүмәте Премьер-министры Рөстәм Мәрданов сәламләде.

— Безгә, Башкортстан халкына, Шанхай рухы бик якын. ШОС кысаларында хезмәттәш­лек үзара ышаныч, тигезлек, күп­төрле мәдәнияткә хөрмәт һәм бердәм үсешкә омтылыш белән сугарылган. Евразия гуманистик форумы безнең илләрнең фәнни һәм мәдәни потенциалын бер­ләштерергә өнди. Катлаулы тышкы сәяси хәлләрдә без дәүләтара хез­мәттәшлек үсеше һәм фәнни-тикшеренү проект­ларын га­мәлгә ашыру өчен ты­ры­шабыз һәм бу юнәлештә уңышка ирешүебезгә ышанам,— диде ул.

Рөстәм Хәбиб улы ЮНЕСКО уставында язылган сүзләрне дә искә төшерде: “Икътисади һәм сәяси карарлар гына тынычлык һәм алга баруны гарантияләми. Ныклы тынычлык һәм гомуми алгарыш кешелекнең интеллек­туаль һәм рухи хезмәт­тәш­легеннән башка мөмкин түгел”.

Форумның төп темасы — бүгенге шартларда кеше, җәмгыять үсеше мәсьәләләре. Русия Федерациясенең мәгариф һәм фән министры урынбасары Вениамин Каганов сүзләренчә, чарада ШОС илләренең генә түгел, башка илләрнең дә фән һәм иҗади интеллигенциясе вәкилләре катнашуы аңа аерым дәрәҗә өсти.

Дәүләт думасы депутаты Василий Лихачев җыелучы­ларга Дәүләт думасы Рәисе Сергей Нарышкинның тәбрик­ләвен укып ишеттерде.

— Бүгенге вәзгыять алды­бызга мөһим бурыч куя: әле күзәтелгән халыкара проб­лемаларны яңача аңлау һәм безнең интеллектуаль, сәяси ресурсларны берләштерү юлы белән, халыкара берләшмә арытаба нинди булыр, дигән сорауга җавап табу. Бу я хәвефсезлек һәм хезмәттәшлек, кеше хокукла­рын һәм ирекләрен хөрмәт итү киңлеге була яисә элеккечә халыкара мөнәсәбәт­ләр бозыл­ган, сәяси, икътисади һәм фәнни-мәдәни бәйләнешләр өзелүгә китергән мөнәсәбәтләр дәвам итә, — диде Василий Лихачев. Ул Уфа форумы безгә каршы яңгыраган янауларга җавап булачак һәм төрле конфес­сияләр, сәяси карашлар һәм көчләр вәкилләре очрашуы өчен традицион мәйданга әйләнергә тиеш, дип исәпли.

Форумның дүрт көнендә биш фәнни-гамәли конференция, шул исәптән Акмулла, Аитов, Гумилев укулары, өч панель дискуссия, дискуссия клубы һәм 25 секция утырышы узды. Аларда пат­риотизм һәм толерантлык, милләтара татулыкны тәэмин итү, туган телләрне саклау мәсь­ә­ләләре күтәрелде. Чара кысаларында универсал күргәзмә һәм “Көмеш Акбузат” халыкара кинофестивале үтте.


10 декабрьдә Уфада Халыкара Мифтахетдин Акмулла көннәре ачылды. Аның кысаларында узган Акмулла укулары республикада мөһим вакыйга исәпләнә. Быел унынчы тапкыр үткәрелгән укуларда катнашу өчен 19 илдән вәкилләр килгән.

— Форумда меңнән артык кеше катнаша, аларның 200дән артыгы — Русия төбәк­ләреннән, якын һәм ерак чит илләрдән. Бу фәнни-педагогика җәмә­гать­челегенең мәгъри­фәтче мира­сына һәм, гомумән, мәга­риф проблемаларына зур игътибар бирүен аңлата, — диде М. Акмулла исемендәге Башкортстан дәүләт педагогия университеты ректоры Раил Әсәдуллин.

Чара Евразия гуманистик форумының бер өлеше булды. Ул Конгресс-холлда ШОС илләренең атаклы мәгъ­ри­фәт­челәренә багышланган күргәзмә белән ачылды. “Евразия халык­лары мәгъри­фәт­челәренең мәдәнияттә һәм мәгарифтә гуманистик мираслары” халыкара фәнни-гамәли конференция кысаларында республиканың мәгариф министры Гөлназ Шәфыйкова аеруча сәләтле студентларга М. Акмулла исе­мендәге сти­пендияләр тапшырды.

Аннары “Евразия халыклары интеграциясендә урыс теле роле” темасына дискуссия үтте. Аның эшендә Вениамин Каганов катнашты. Экспертлар арасында А. С. Пушкин исемендәге Урыс теле дәүләт институты ректоры Маргарита Русецкая, Башкорт­стан дәүләт универ­ситетының филология факультеты деканы Әлмира Ямалетдинова, М. Акмулла исе­мендәге Башкортстан дәүләт педагогия университеты профессоры, филология фәннәре докторы Рәйсә Хәйруллина, Русия һәм чит илләр югары уку йортлары вәкилләре бар иде.

Кичә Акмулла укулары дәвам итте. БДПУның Ак залында Евразия халыклары мәгъри­фәт­че­ләренең гуманистик идеалларына багыш­ланган күр­гәзмә ачылды. Шулай ук түгәрәк өстәлләр, семинарлар, сес­сияләр, лекция­ләр үтте. Бүген чаралар Акмул­ланың туган ягы — Миякә районының Кыргыз-Миякә авылында уза.


10 декабрьдә Евразия гуманистик форумы кысаларында шулай ук Матбугат һәм киңкүләм мәгъ­лүмат агентлыгында “Милли матбугат чараларының бүгенгесе һәм киләчәк перспективалары” дигән темага түгәрәк өстәл үтте.
Агентлык җитәкчесе Борис Мелкоедов милли басма­ларның бүгенгесенә һәм киләчәгенә кагылган кайбер мәсьәләләргә тукталды, киләчәккә ниятләнгән эшләрнең мөһим­леген билге­ләде.

“Башкортостан” гәзитенең баш мөхәррире вазыйфасын башкаручы Азамат Юлдашбаев, республикадагы милли басма­ларның интернет-сайт вари­антларының гәзит укучыга мәгъ­лүмат җиткерүдәге роле турында сөйләгәндә кайбер коллек­тивларның интернет-сайт аша үз басмаларын укучыга җит­керүдә актив булмауларына борчылды.
“Кызыл таң” гәзитенең баш мөхәррире Фаил Фәтхет­динов үз чыгышында:

– “Кызыл таң” гәзитен, “Әл­лүки”, “Тулпар” журналларын интернетның электрон киоскы аша алдырырга мөмкин. Килә­чәктә дә бездә интернет чыганакларны таратуга игътибар биреләчәк, – диде.
“Аманат” журналының баш мөхәррире Сәлмән Ярмуллин басмаларның телне, мәдә­ниятне үстерүдәге әһәмиятен билгеләде.


Бер кулында — пумалачык икенчесендә — буяу тактасы. Аягын бераз күтәргән, менә-менә атлап китәр, иҗатка керешер, картина өстендә эш башлар төсле... Михаил Нес­теровка яңа куелган һәйкәлгә карата беренче тәэссоратлар шундый.

Билгеле урыс һәм совет рәссамы 1862 елда Уфада туган. Рәсем сәнгате академигы (1898), РСФСРның атказанган сәнгать эшлеклесе (1942), беренче дәрәҗә Сталин премиясе лауреаты (1941) булган ул.
“Көчле хисләр дип атал­ганнарын сурәтләүдән качып, үзебезнең тыныч пейзаж, үз тормышы белән яшәүче кешене төшерергә яраттым” дип язган үзе турында.

Бүген уфалылар рәссамның үзенә бага. Һәйкәл Михаил Нестеров исемендәге Башкорт­стан дәүләт художество музее каршында ачылды. Михаил Васильевич — Уфада художество музее булдыручы. Музейда бүген 12 меңнән артык экспонат, шул исәптән Михаил Нестеров әсәрләренең ил буенча иң зур коллекциясе саклана, рәссамның исеме аңа 1954 елда бирелгән. Һәйкәлне ачу тантанасында республика Башлыгы Рөстәм Хә­митов катнашты, сәнгать сөю­че­ләрне бу бәйрәм белән тәбрик­ләде.

Һәйкәлне Башкортстанның атказанган рәссамы Фирдант Нуриәхмәтов җитәкчелегендәге коллектив Русиянең һәм Баш­кортстанның атказанган рәссамы Николай Калинушкин (1948-2004) эскизы буенча эшләгән. Бронза фигураның биеклеге 3 метр 60 сантиметр.

Һәйкәл ачу Евразия гуманистик форумы кысаларында үтте. Шул ук көнне форум кунаклары “Йөрәк-кан тамыр­лары чирләре белән авыруларны профилак­тикалау, дәвалау һәм реаби­литацияләү” дигән темага халык­ара фәнни-гамәли конфе­ренциядә, “Актив озын гомер­лелекне үстерү стратегиясе өлеше буларак төбәк программалары” дискуссия клубында һәм башка чараларда катнашты.