Республика Мәгариф министрлыгындагы белгечләр аңлатуынча, быелгы уку елыннан 5-9 сыйныфлар өчен көченә кергән федераль дәүләт стандарты, һәр мәктәп өчен яңа мөмкинлекләр ачып, республикада укыту сыйфатын күтәрүгә ярдәм итәчәк. Әлегә кадәр укучының мәктәптәге уңышын бары тик билгеләргә карап кына күзаллап була иде. Яңа стандартлар буенча укучының грамоталары, дипломнары, тест һәм башка эш нәтиҗәләре кергән портфолиосы булу мәҗбүри санала. Әлеге яңалык баланың бар яклап булган уңышларын да күрергә мөмкинлек бирәчәк.
Яңа стандартка ярашлы, 5-9 сыйныфларда беренче тапкыр дәрестән тыш эшләр дигән төшенчә барлыкка киләчәк. Билгеле, алар укыту программасына салынган материалларны үзләштерүгә юнәлтелгән булырга тиеш. Гади генә әйткәндә, дәрестән соң укучылар өчен төрле экскурсияләр, иҗади эшләр, түгәрәкләр, секцияләр оештырылачак. Иң мөһиме, дәрестән тыш үткәрелә торган занятиеләр өчен ата-аналар акча түләргә тиеш түгел. Укучылар белән өстәмә шөгыльләнгән өчен укытучылар аерым эш хакы алачак. Шул ук вакытта, теләк белдерүче укучылар һәм ата-аналар булганда, мәктәп җитәкчелегенә түләүле түгәрәкләр оештырырга да мөмкинлек бирелә.
Быелгы бишенчеләр өчен тагын бер яңалык: хәзер сыйныфтагы һәр укучы ике чит тел өйрәнергә тиеш. Яңа стандарт буенча икенче чит тел шулай ук төп дәресләр исемлегенә кертелгән. Моның өчен гадәти мәктәпләрдә атнасына ике сәгать бирелсә, махсус лингвистик лицей, гимназияләрдә ул өч сәгатьтән дә артып китәргә мөмкин. Икенче чит тел укыту мәсьәләсен һәр мәктәп җитәкчелеге үзе хәл итә. Әлбәттә, шәһәрдәге алдынгы уку йортлары өчен чит телләр укыту әллә ни проблема тудырмас. Андый лицей, гимназияләрдә белгечләргә дә кытлык юк. Мәсәлән, башкаланың 39нчы гимназиясендә кытай теле икенче тел буларак укыту программасына кертелсә, Уфаның 71нче мәктәбендә һәм Салават шәһәрендәге 1нче лицейда укучылар аны факультативта өйрәнә.
Моннан биш ел элек әлеге яңа стандартны төзүчеләр авыл мәктәпләрендәге белем алучы укучыларны исәпкә алып тормагандыр, күрәсең. Югыйсә, күпчелек белем учакларында мәктәп программасындагы чит телне укыту өчен дә әлегә белгечләр җитеп бетми. Югары уку йортында берничә тел өйрәнгән студентлар да авыл җиренә эшкә кайтырга ашыкмый, шәһәрдә калырга тырыша. Димәк, барлык мәктәпләрдә дә икенче чит тел өйрәнүне кертү өчен, иң беренче чиратта, педагоглар әзерләү һәм аларга тиешле эш хакы түләү өчен акча табу турында уйларга кирәк. Иң мөһиме, мәктәптә укучылар өчен инглиз, немец, кытай, испан, итальян телләре кебек чит телләрне өйрәнү ата-ана кесәсеннән чыккан акчага гына кайтып калмасын иде.
Яңа стандартка ярашлы, мәктәптә беренче тапкыр “Русия халкының рухи-әхлакый мәдәнияте нигезләре” фәне керә башлый. Ул һәр төбәкнең халкын, мәдәниятен, үзенә хас үзенчәлекләрен өйрәнү мөмкинлеге бирә. Бу сәгатьләр я дәрес тәртибендә, я халыкның мәдәниятен өйрәнү буенча нинди дә булса клуб яки экскурсия рәвешендә үткәрелергә мөмкин. Шулай ук, әлеге сәгатьләрдә укучылар, мәктәп театры оештырып, үзләре әзерләгән костюмнарда төрле халыкның әсәрләрен сәхнәләштерә, җыр-бию, уеннар өйрәнә ала. Әйтергә кирәк, бу очракта да яңа фәнне ни рәвешле укыту тәртибен мәктәп үзе хәл итәчәк, тик шулай да аны өйрәнү мәҗбүри булачак.
Белгечләр әйтүенчә, яңа федераль стандартлар мәктәпкә зур мөмкинлекләр ача, дәресләрне кызыклырак оештыру, дәрестән соң чаралар үткәрү өчен укытучыларга иҗади үзаллылык бирелә. Әлегә кадәр укытучының роле укучыларга материал аңлатуга һәм белемнәрен тикшерүгә генә кайтып калса, хәзер ул сыйныф тормышында иң актив катнашучы кеше булачак. Педагог сыйныфтагы һәр укучының сәләтен ачарга һәм үстерергә, аларны үзаллылыкка өйрәтергә тырышачак. Мәгариф министрлыгыннан белдерүләренчә, республиканың барлык укытучылары да яңа укыту стандартлары буенча эшләү өчен әзерлек курслары үткән.
Әйе, мәктәп баскычыннан бишенче ел рәттән күтәрелүче кызлар һәм малайлар “бәхетенә” укыту системасының яңарыш чоры кичерү вакыты туры килде. Беренчеләрдән булып яңалыкны үзеңдә сынап карау, әлбәттә, укучылардан да, аларга белем бирүче педагоглардан да зур җаваплылык, тырышлык, түземлек таләп итә. 2020 елда унынчыга барачак бу укучылар мәктәпнең югары сыйныфларына яңа укыту стандартлары алып киләчәк. Яшь башлап җибәрүчеләргә һәм укытучыларга уңышлар гына телисе кала.