Биологик актив матдәле үсемлекләр кызыксындыра

Уфа фән һәм технологияләр университетының молекуляр биоинженериясе лабораториясе галимнәре кыйммәтле биологик актив матдәләр продуцентларын - волосовид тамырларын (ингл. «hairyroots») булдыру эшләрен алып бара.

Студентлар кампусының IQ-паркында беренче актив тикшеренү эшләренә керештеләр дә инде. 2024 елның гыйнварында лабораториядә "сапожниковия растопыренная" (Saposhnikovia divaricata) уникаль дару үсемлекләрен invitro культурасына кертү буенча тәҗрибәләр башланды. Русиядә ул Көнчыгыш Себернең көньягында һәм Ерак Көнчыгышның көньяк-көнбатыш өлешендә генә үсә, ләкин кыйммәтле үсемлекнең ресурслары чикләнгән, сәнәгать масштабларында үсемлек материалы әзерләү табигый популяцияләргә төзәтеп булмаслык зыян китерергә мөмкин.

Русиядә үсемлек даруханәләрдә сатыла һәм Интернет-кибетләр аша үтеп керә, әмма дару чараларын җитештерү өчен табигый чимал кулланыла, бу үсемлекнең уникаль популяциясенә зур зыян китерә. Аның төрен саклау өчен килеш биотехнологик җитештерү тәкъдим ителергә мөмкин, чөнки аның кыйммәтле метаболитлары тамырларда барлыкка килә, үсемлекнең бу өлешен культивацияләү аеруча кызыклы.

Лабораториядә биология фәннәре докторы, профессор Булат Кулуев җитәкчелегендә университетның Табигать һәм кеше институты аспиранты Ирина Рәхмәтуллина тикшерү эшләре алып бара.

- Шунысын билгеләп үтәргә кирәк, үсемлек биотехнологияләре буенча эшләр 2023 елда шулай ук Русия Фәннәр академиясенең Үзәк Себер ботаника бакчасында башланган. Әмма молекуляр биоинженерия лабораториясендә беренче тапкыр бу үсемлекнең сабак һәм яфрак ясалмыйча гормонсыз туклыклы тирәлектә үсүгә сәләтле төксе тамырлар культурасын булдыру планлаштырыла, - ди алар.

Фото: pravitelstvorb.ru