“Барыгызга да рәхмәтлемен!”

— Ирек Имамгалиевич! Кешене язмыш, тормыш сынаулары тәрбияли, чыныктыра, диләр. Шулай да, төп нигезләр гаиләдә, яшәгән, үскән мохиттә, мәктәптә салынадыр. Килешәсезме?

— Тормыш юлымда гел якты күңелле, ачык йөзле, ярдәмчел кешеләр генә очрады. Шуңа күрә бүгенге әңгәмәне дә гади шаблон буенча түгел, башкачарак оештырырга тәкъдим итәм. Күбрәк үзем турында түгел, тормыш юлымда оч­ра­ган игелекле кешеләр турында сөйләргә иде исәбем. Бик күп кешеләргә рәхмәт әйтәсем килә. Шуңа күрә, “рәхмәт”, “рәхмәтлемен” сүзләрен кыскартмавыгызны үтенеп сорыйм. Килешәм, тәрбия гаиләдә башлана. Табигать кочагында урнаш­кан Чакмагыш районының Рапат авылында дөньяга килгәнмен. Әти-әнием миңа тормыш бүләк итеп, бары тик яхшы киңәшләр биреп кенә үстерделәр. Беренче укытучым да әнием булды. Гаиләдә алты бала үстек. Лира, Рәйнә апаларым, Динис абыем һәм Зөһрә, Ирина сеңел­лә­рем дә һәрвакыт ярдәм иттеләр. Дус­ларга, күрше­ләр­гә рәхмәтлемен. Шул чордагы мәктәп директоры, математика укытучысы Әнвәр Гә­рәевка да чиксез рәхмәтлемен. “Ирек! Бәхетең өчен үзеңә көрә­шергә туры киләчәк”, — диде. Әйтеп кенә калмады, математикадан өс­тәмә дәресләр дә бирде һәм берен­че карашка авыр тоел­ган төгәл фән­гә сөю уятты. Ул бир­гән белемнәр­нең, киңәшләрнең әле булса файдасы тия. Югары сыйныф җи­тәк­чесе Альберт Әгъләм улы Гай­нет­диновның ярдәме һәм ки­ңәш­ләре күп булды.

— Кешенең кем икәнен беләсең килсә, аның дусларына күз сал, диләр. Мөгаен, сезнең дусларыгыз да бик күптер.

— Балачактан дусларым ышанычлы һәм ярдәмчел булды. Беркайчан да читкә типмәделәр, ким-хур итмәделәр. Күңелле чакларда да, авыр вакытларда да янымнан китмәделәр. Ерак урынга барырга булса, мотоцикл, велосипед, кайвакыт әтиләренең җигелгән атын урлап, мине дә алып баралар иде. Кыенсынып, баш тартсам: “Әгәр дә син бармасаң, чарага без дә бармыйбыз!” — дип кырт кистеләр. Аларның барына да рәхмәтлемен. Балачак дусларым, сыйныфташларым Шамил Сәетовка, Камил Латыйповка, Сәгыйть Шәйморатовка, Рәис Әбдиевка, Фәнизм Гайсинга, Валерий Спиридоновка рәхмәтем зур. Алар белән әле дә даими хәбәрлә­шеп, аралашып яшибез. Мәктәпне 1972 елда мактау грамотасы белән тәмам­ладым. Уфаның исәп-хисапны механикалаштыру техникумына укырга кердем. Укуның беренче көнен­нән үк якташым Рим Фәйзуллин белән таныштым. Быел сентябрьдә аралашып яшәвебезгә 45 ел тула. Аның белән математика һәм физика буенча олимпиадаларга бергә йөргән идек. Сабакташларым белән студент елларында да, аннан соң да аралашып, дустанә мөнәсә­бәттә яшим. Дусларыма хәзер: “Сез миңа кирәк! Килегез!” — дип шалтыратсам, берсе дә баш тартмаячак. Күп еллар бер-беребезгә терәк-таяныч булып яшибез. Төрле милләт­тән, төрле дин тотучы дусларым бе­­лән мине рухи бердәмлек бер­ләш­терә.

— Мөгаен, техникумдагы укыту­чыларыгызны да хәтерли­сездер?

— Остазларыбызны да юксынып искә алам. Сыйныф җитәк­чебез Надежда Мостафина безгә дөрес юлдан тайпылмаска ярдәм итте. Техникум директоры урынбасары Александр Макаров: “Ирек! Аналитик фикерләү сәләтең көчле. Икътисадка барсаң, ялгышмассың”, — диде. Ә мин белгечлегем буенча мәгъ­лүматны машинада эшкәртү буенча технолог идем. Остазым киңәшенә колак салдым һәм шушы казанышларга ирештем. Техникум белән бәйлә­нешне бүген дә өзмим.

— Хезмәт юлыгыз кайда башланды?

— “Башкортостанстат”ка 1976 елда эшкә килдем. Ул чорда “Хисаплау эшләре идарәсе” дип атала иде. Бер ел эшләгәч тә план-икътисад бүлеге җитәкчесе итеп тәгаен­ләделәр. Ул чакта 21 яшем дә тулмаган иде. Читтән торып Мәскәү технология институтын тәмамла­дым. Беренче җитәкчем Леонид Дзяткога рәхмәтлемен. “Каты куллы булам, ярдәм итәм, кызганмыйм, кеше ясыйм”, — диде ул. Яшь егетне җитәкче итеп үрләтү өчен кыюлык кирәк булгандыр. Аның алдында баш иям. Былтыр 26 октябрьдә “Башкортостанстат”та хезмәт сала башлавыма 40 ел тулды. Шул чорда җиде җитәкче белән эшләдем. Аларның һәрберсеннән ниндидер яхшылыкка өйрәндем. Эшләгән чорда дусларым тагын да ишәйде. Коллективыма рәхмәт­лемен. Аеруча Рина Даутовага, Зилә Шәйхелис­ламовага, Татьяна Меньшиковага. 20 елга якын бергә эшләдек. Мөгаен, мин кырыс, бәлки чамадан тыш кырыс кешедер. Ләкин мондый сыйфатым кул астында эшләүче коллегаларым белән дә, югарыдагы оешма вәкил­ләре белән дә эшлекле, нәтиҗәле бәйләнештә торырга комачауламый. Икейөзлелекне җаным сөйми. Ихласлыкны, ачык күңелле­лекне һәм намуслылыкны яратам. Коллективтагы шартларны өйдәге мохит үзенчәлекләре белән оештырырга тырышам. Кешеләр миңа һәрвакыт ярдәм кулы сузарга тырыштылар. Мин дә, көчемнән кил­гәнчә, кешеләргә ярдәм итәм. Телефоным көндез дә, кичен дә сүнми.

— Тормыш сынауларын уңыш­лы үтүегездә, эшегездә казанышларга ирешүегездә гаиләгезнең дә өлеше зурдыр?

— Тормыш иптәшем, терәгем Резеда — күрше Иске Биккенә авылы кызы. Аның белән бергә яшәве­безгә озакламый 30 ел тула. Ике якны да тигез күреп яшәдек. Ике бала тәрбияләп үстердек. Алар югары белем алып, минем һөнәрне сайладылар. Илдар улым да, Алсу кызым да икътисадчылар. Бүген олы урыннарда хезмәт салалар. Гаиләмнән, тормыш иптәшемнән, балаларымнан уңдым, дип авыз тутырып әйтә алам. Гомерем буе җитәкче булып эшлә­сәм дә, күңелем түрендә һәрвакыт гаиләм булды. Арытаба — эш, туганнар һәм дуслар.

— Остазларыгызны, укытучыларыгызны зурлап сөйләдегез. Мөгаен, 40 елда үзегез дә күпләргә остаз, тормышта дөрес юл күрсәтүче, киңәшче булгансыздыр?

— Шул чорда 100-110 белгечкә хезмәт чыныгуы алырга ярдәм­ләштем. Шулар арасында министрлыкларда, төрле оешмаларда, ведомстволарда эшләүче баш хисапчы, икътисадчылар да бар. Алар белән бүген дә аралашабыз. “Сез­нең кул астында эшләгәч, бер җирдә дә авыр түгел”, – диючеләр дә бар. Ләкин мин мондый шаяру катыш сүзләрнең асылында рәхмәт сүз­ләре ятканын аңлыйм һәм укучыларым белән ихлас горурланам. Югары һәм махсус урта уку йортларында белем алучы 40тан артык студент­ның диплом алды җитәкчесе булдым.

— Бүген яшьләр даирәсендә эш урынын еш алыштыру гадәти күренешкә әверелде. 40 ел бер урында хезмәт салучы буларак, андыйларга нинди киңәшләрегез бар?

— Һөнәрне сатып алмыйлар. Һөнәрне кеше үз гомерендә күп дигәндә ике тапкыр сайлый. Үз һөнәреңне яратмыйча да сыйфатлы эшләргә була. Яратып эшләү һәм вазыйфаңны теләр-теләмәс башкару — икесе ике нәрсә. Бүген — белем алу өчен бюджет урыны, иртәгә эш эзлибез. Ә менә кемнәр үзләре теләгән урынга бер, ике тапкыр имтихан тапшырып укырга керә, максатына ирешә. Һөнәр сайлау — язмыш сайлауга тиң ул. Һөнәрне бер, ике ел саен алыштыру дөрес түгел. Бүген эшне түләнәсе хезмәт хакына карап сайлау дөрес түгел. Чөнки гомеребезнең байтак өлеше эштә үтә. Барысы да акчада бә­яләнми. Иртән — эшкә барасыгыз, ки­чен — өйгә кайтасыгыз килә икән, димәк, яхшы һөнәр сайлагансыз.

— Киләчәккә нинди планнар корып яшисез?

— Кырык ел эшләсәм дә, артка борылып карарга иртәрәк. Шул ук вакытта, туктап, тормышның үткән өлешенә нәтиҗә ясау урынлыдыр. Тормышта үз алдыма куйган максатларның барына да ирештем. Яраткан гаиләм, туганнарым, ышанычлы дусларым, коллегаларым бар, киләчәктә дә җәмгыятькә мөм­кин кадәр күбрәк файда китерү исәбем. Бик күп сәяхәт иттем. Ерак чит илгә чыкмасам да, БДБ иллә­рендә булдым. Русияне иңен-буйга гиздем. Яныңдагы якын кешеләрнең саны һавадагы йол­дызлар кадәр булуы тормышның иң зур казаныш­ларының берседер. Киләчәктә дә алар белән аралашып, шатлыклар белән уртаклашып яшәргә исәп тотам.