Телләрне үстерүгә ярдәм итә

Бөтендөнья халык санын алу — безнең илдә милли состав һәм телләр турында мәгълүматларның бердәнбер чыганагы. 2010 елгы чара вакытында ил халкының 85,73 проценты туган теле дип урыс телен күрсәткән, ә иң сирәге — Енисей буе телләре төркеменә кергән юг теле билгеләнгән. Бу телдә бары бер генә кеше сөйләшә икән.

Русиядә башка бик күп сирәк телләр бар. Халык исәбен алу экспертларга мондый телләрне саклау һәм үстерү юлларын бәяләргә, ярдәм программаларын эшләргә мөмкинлек бирә. Мәсәлән, 2010 елда орочи этносының 482 һәм алеутның 595 вәкиле исәпләнгән. Безнең илдә чукча телен хәзерге вакытта һәр өченче чукча (15862дән 4563), эскимос телен — һәр дүртенче эскимос (1737дән 456), коряк телен һәр бишенче коряк (7949дан 1460) белә.
Шул ук вакытта вепс телен һәр икенче вепс белә (5934тән 2362), абазин телен күпчелек абазин (42695тән 34699) белә.
Ике ел элек илдә милли телләрне өйрәнү һәм укыту буенча зур сөйләшү узды. Белем бирү программалары үзгәртелде, ә туган телләрне өйрәнү мәсьәләләре дәүләт милли сәясәтен гамәлгә ашыру стратегиясендә өстенлекле юнәлеш итеп билгеләнде. Нәтиҗә буларак, 2012 елда Русия халыкларының 85 теле укытылса, хәзер аларның саны 105кә җитте.
Дөньяда ел саен берничә йөз тел юкка чыга. Бу — гомуми процесс. Әмма безнең дәүләтнең сәясәте телләр күптөрлелеген саклап калуга һәм үстерүгә юнәлтелгән. Һәм Бөтенрусия халык санын алу аны нәтиҗәлерәк үстерү мөмкинлеге бирә.
Соңгы халык санын алу мәгълүматлары буенча, үз милләтенең телен белүнең иң югары күрсәткечләре түбәндәгечә: урыслар (99,9), чеченнар (94), кабардалар һәм якутлар (86 процент).

Гөлия МӨГАЛЛИМОВА.

Автор:Гөлия Мөгаллимова

Читайте нас:

Теркәлү саны: 2019 елның 24 маендагы Эл сериясе № ФС 77-75682.

Басманың яшь категориясе 12+

___________________

Сетевое издание «KizilTan» зарегистрировано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций (РОСКОМНАДЗОР)

Регистрационный номер: серия Эл № ФС 77-75682 от 24 мая 2019 г.

Возрастная категория издания 12+

Гамәлгә куючылары: Башкортстан Республикасы Матбугат һәм киңкүләм мәгълүмат чаралары агентлыгы, Башкортстан Республикасының “Республика Башкортостан” Нәшрият йорты дәүләт унитар предприятиесе.

____________________

УЧРЕДИТЕЛИ: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан, Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом «Республика Башкортостан».

Баш мөхәррир Фаил Камил улы Фәтхетдинов.

Кабул итү бүлмәсе телефоны: 8 (347) 272-13-61.

___________________

Главный редактор: Фатхтдинов Фаил Камилович.

Телефон приемной: (347) 272-13-61.

Телефон

8(347)272-13-61

Электрон почта

kyzyltan@mail.ru

Адресы

450079, Уфа шәһәре, Октябрьнең 50 еллыгы урамы, 13 нче йорт

Реклама хезмәте

8(347)272-62-27

Хезмәттәшлек

8(347)272-62-27